Ay’daki büyük kanyonlar dakikalar içinde oluşmuş
Yeni bir araştırmaya göre Ay'daki iki büyük kanyon, yüzeye çarpan bir meteorun etkisiyle 10 dakikadan az sürede oluşmuş olabilir. Dünya'daki büyük kanyonun oluşması için milyonlarca yıl gerekmişti.
Ay’ın güney kutbuna yakın iki kanyon, hem derinlik hem de uzunlık bakımından Büyük Kanyon’la yarışabilecek durumda. Ancak ABD’nin Arizona eyaletindeki kıvrımlı yapının aksine Ay’da Vallis Schrödinger ve Vallis Planck, sanki Ay’ın kabuğu bıçakla kesilmiş gibi düz bir yapıya sahip.
Ayrıca Colorado Nehri’nin akışıyla milyonlarca yılda oluşan Büyük Kanyon’un aksine Vallis Schrödinger ve Vallis Planck, 3,8 milyar yıl önce dakikalar içinde oluştu. Bunu mümkün kılan ise Ay’a çarpan bir meteor oldu.
Yaklaşık 66 milyon yıl önce Dünya’ya çarparak dinozorları yok eden asteroide benzer bir çarpma Ay’da da meydana geldi. Ay’daki çarpma yaklaşık 24 km derinliğinde ve 320 km genişliğinde krater oluşturdu.
Çarpma sırasında fırlayan büyük kaya parçaları saatte 3200 km’den fazla hızla Ay yüzeyine çarparak bu iki kanyonun oluşmasını mümkün kıldı. Üstelik tüm bunlar 10 dakikadan az bir sürede meydana geldi.
TÜM NÜKLEER SİLAHLARDAN 130 KAT DAHA GÜÇLÜ
Bilim insanları bu sonuca yaptıkları bir matematiksel modelle ulaştı. Modeli oluşturmak için NASA’nın Lunar Reconnaissance Orbiter (LRO) aracının çektiği fotoğraflardan faydalanan bilim insanları, enkazın hızını ve yönünü hesap edebildi.
Bilim insanları bu iki kanyonun oluşması için gereken enerjinin bugün Dünya’da var olan nükleer silahların hepsinin patlamasıyla ortaya çıkacak enerjinin 130 katı daha fazla olduğunu hesapladı.
Araştırmanın detayları dün Nature Communications dergisinde yayınlandı.
NASA İÇİN İYİ HABER
Vallis Schrödinger ve Vallis Planck’in düz hattı, Schrödinger havzasının dışına doğru yayılıyor. Bilim insanları hattı uzatsa bile bunlar kraterin merkezinde kesişmiyor. Aksine kesişim noktasının güneyde olduğunu gören bilim insanları, meteorun çarptığı yerin de muhtemelen orası olduğunu düşünüyor.
Bu, NASA’nın insanları yeniden Ay’a ulaştırmayı amaçladığı Artemis görevi için iyi bir haber. Çünkü NASA’nın astronotları indirmek istediği güney kutbunun enkazla kaplı olmadığına işaret ediyor.