Geçim zorlaştı veresiye katlandı

ŞEHRİBAN KIRAÇ / NEFES

“Sabah saat 08:00’de bir anne ilkokula giden çocuğun beslenmesi için 10 liralık ayran alacak, elinde parası yok, içeride başka müşteriler de var, mahalle herkes birbirini tanıyor. Utanıyor veresiye almaya. Ya göz işareti yapıyor, ‘yaz deftere’ diye ya da almadan çıkıyor.” “Bir başka müşteri belli ki işe gidecek, çeyrek ekmek arası incecik bir peynir kestiriyor, ‘akşam yevmiyemi alınca öderim’ diyor, kimi haftaya öderim, kimi aylığımı alınca, kimi bir ay sonra öderim diyor...

EKMEK ALIYORLAR

Bunlar son dönemlerde bakkallara gelen veresiye teklifleri. Veresiye defterinde ki borç ise uzadıkça uzuyor. Son 6 ayda mahalle bakkallarındaki veresiye defterine yaz teklifleri üçe dörde katlandı. Kredi kartı limitini dolduranlar bakkallarda borç para da almaya başladı.

Ay sonunu getirmekte zorlanan vatandaş veresiye defterine en fazla ekmeği yazdırıyor. Haneler günde ortalama 100 liralık ekmek alıyor.

Şu anda İstanbul’da 22 bin, Türkiye genelinde ise 176 bin civarında bakkal bulunuyor. Son dönemlerde bakkallarda yapılan cironun neredeyse yarısı veresiye yapılan satışlardan geliyor. İş yerleri de geç ödeme aldıkları için bakkallara bir aylık veresiye yazdırmaya başladı.

Sürekli zam oluyor

Bakkal Hüseyin Sabırlı, “Sattığımız ürünlere sürekli zam olduğu için veresiye defterindeki borç da artıyor. Şu anda benim defterde 45 kişinin borcu var. Artık uzun vadelerle satamıyorum. İki ay önce insanlar 30 bin TL veresiye borç yazıyorlarsa şimdi aynı ürünlere neredeyse 60 bin lira yazdırıyorlar. 25 yıldır bu işi yapıyorum. Veresiye bu dönemde çok arttı. Artık iş yeri sahipleri bile veresiye defterine yazdırıyor” dedi.

160 bin lira borç var

İstanbul Bahçelievler’de bakkallık yapan Haydar Karaer, şu anda veresiye defterinde yaklaşık 25 kişinin 160 bin liralık borcunun bulunduğunu anlatarak, “Defter ince ama hesap büyük. Veresiye son 6 ayda çok arttı. Eskiden bakiyeler o kadar şişmezdi. Ama şu anda ödeyemiyorlar. Ay içinde bazen aynı ürüne 2 kere zam geliyor. Çocuğun beslenmesine konulacak ayranı da ekmeği de veresiye alıyorlar” dedi.

Bakkal faizsiz banka gibi oldu

Türkiye Esnaf ve Sanatkârları Konfederasyonu (TESK) Genel Başkanı Bendevi Palandöken, kredi kartı limiti dolanların veresiye defterine döndüğünü vurgulayarak, “Bakkallar faizsiz banka gibi oldu. Artık cebinde parası biten de bakkaldan borç alır hale geldi” diye konuştu.