Kozmetikteki zehirli gerçek: Yüzünüze sürdükleriniz sağlığınıza ciddi zarar verebilir
Yüzünüze sürdüğünüz kremdeki Hindistan cevizinin maymunlar tarafından toplanmış olabileceğini biliyor muydunuz? Ya da göz makyajınızın "sonsuz kimyasallar" denen sağlığa zararlı maddeler içeriyor olabileceğini? İşte kozmetik ürünlerini almadan önce dikkat etmeniz gerekenler...
Moda sektörü son birkaç yıldır daha etik tedarik zincirlerine ve yeşil malzemeler, kullanmaları için baskıya uğruyor. Ancak en gözde makyaj ve cilt bakımı malzemelerinin içeriğinde neler olduğunu bilemeyebilirsiniz.
Bir kozmetik ürününde dünyanın dört bir yanından onlarca farklı bileşen kullanılabiliyor ve tüm bu bileşenler farklı işlemlerden geçiyor. Bileşenlerin geldiği yerde çocuk işçilerin kullanılıp kullanılmadığını, hayvansal kaynaklı maddeler olup olmadığını, bir maddenin zararlı kimyasallar içerip içermediğini markaların kendileri bile bilmiyor olabilir.
Markalar sorunu çözmek para ve zaman kaybına neden olacağı için olumlu yönde adım atmaya yanaşmayabilir. Peki tüketiciler etik ürünleri nasıl alabilir?
YENİ TESPİT YÖNTEMLERİ KULLANILIYOR AMA...
İngiliz gazetesi DailyMail bunun o kadar da kolay olmadığını söylüyor. Tüketicileri kullandıkları ürünün sürdürülebilirliği desteklediğine inandırmak için markalar birçok numaraya başvuruyor. Bunlar arasında yeşil renkli paketleme, "temiz" ya da "eko-dostu" gibi ifadelerin kullanılması var.
Çoğu marka sertifikaları olmamasına rağmen ürünlerinin hayvanlar üstünde denenmediğini bile söylüyor.
Tüketicilerin kullandıkları ürünün gerçekten de güvenilir olup olmadığını öğrenmelerini mümkün kılacak birtakım girişimler de var. Örneğin altı bin markayı sürdürülebilirlik konusunda puanlayan Good On You, geçenlerde kozmetik markalarının puanlandığı başka bir uygulama daha kurdu.
Peki ama kozmetik ürünlerindeki en büyük sorunlar ne? İşte bir liste...
KÖPEKBALIKLARINDAN ELDE EDİLEN SKUALEN
Kozmetik ürünlerinin içeriklerinde köpekbalığının karaciğer yağını bulamazsınız ancak çoğu üründe nemlendirme ve kremsilik katmak için oldukça yaygın kullanılan bir malzemedir. Bu yağın aktif bileşeni skualen, genelde güneş kremlerinde, rujlarda, göz farlarında ve fondötenlerde kullanılıyor.
Skualenin alternatifleri genelde zeytin, pancar ve buğday tohumunden elde ediliyor. Ancak ABD'li doğa koruma kuruluşu Shark Allies, köpekbalığı skualenin hala en ucuz ve çıkarması en kolay bileşen olduğunu söylüyor.
Kozmetik kullanımlar için yılda 2.7 milyon köpekbalığı karaciğeri çıkarılıyor. Unilever, L'Oreal ve Shiseido gibi bazı markalar artık köpekbalığı skualeni kullanmama konusunda söz verdi.
Shark Allies'ın kurucusu Stefanie Brendl ise alacağınız kozmetik ürününün etiketine bakıp "bitkisel kökenli" yazdığından emin olmanız gerektiğini söylüyor.
MİKA MADENCİLİĞİ
Parlak göz farları, rujlar, ışıldayan yüz pudraları... Bunların hepsi parlaklığını mika mineralinden alıyor. Bu minerallar çoğunlukla insan hakları ihlallerinin ve çocuk işçiliğin yaygın olduğu Hindistan'dan çıkarılıyor.
Bir araştırmaya göre Madagaskar'daki mika madenciliğinin iş gücünün yüzde 62'sini çocuklar oluşturuyor.
Clarins, Estee Lauder ve Chanel gibi 19 marka bu sorunun çözümünü sağlamak için Responsible Mica Initiative'ini (Sorumlu Mika Girişimi) başlattı.
TEHLİKELİ SONSUZ KİMYASALLAR
Yazının başında da bahsettiğimiz sağlığa zararlı perfloroalkil ve polifloroalkil maddeler (PFAS), yani sonsuz kimyasallar, bozunması yüzyıllar süren ve sağlık için çok tehlikeli olan kimyasallar. Bu kimyasallar yapışmaz tavalarda, su geçirmez kıyafetlerde ve makyaj malzemelerinde kullanılıyor.
ABD'deki bazı eyaletler kişisel bakım ürünlerinde bu tür kimyasalların kullanılmasını yasaklamak istiyor. Ancak yaklaşık sekiz bin güzellik ürününde bu kimyasallar hala kullanılıyor. Özellikle de yüz ve göz kremlerinde, tıraş köpüklerinde ve pudralarda.
Sonsuz kimyasallar bağışıklık sisteminin acil durumlarda hızlı cevap vermesini önlediği gibi, bazılarının kanserojen olduğu da kanıtlandı.
PUDRANIZDAKİ ASBEST LİFLERİ
Bir vücut bakım ürününde bulunması en korkutucu kirleticilerin başında asbest geliyor. ABD Gıda ve İçecek İdaresi'ne göre asbest, talkta da bulunabiliyor. Aslında bunların her ikisi de doğada bulunan mineraller ancak talkın aksine asbest solunduğunda kanserojen olabiliyor.
BBC'nin yaptığı bir araştırma, talk içerikli sekiz makyaj ürününün ikisinde asbest lifleri buldu.
HİNDİSTAN CEVİZİ TOPLAYICILIĞINA ZİNCİRLENMİŞ MAYMUNLAR
Eğer kullandığınız kozmetik ürünündeki Hindistan cevizi Tayland'dan geliyorsa muhtemelen bunları maymun toplamıştır.
Hayvanlara etik davranılmamasıyla mücadele eden PETA, maymun yavrularının yakalanıp zincirlenerek Hindistan cevizi toplamaya zorlandığını söylüyor. Maymunları bu işte kullanmak için de kötü muameleye ve korkutma yöntemlerine başvurulduğu söyleniyor.
Hindistan cevizi makyaj malzemelerinde çok sık kullanılan bir malzeme olsa da Tayland'dan gelip gelmediğini ya da maymunların emeğinden faydalanılıp faydalanılmadığını bilmek imkansız.