Tavanı düşürdüler tazminat pul oldu

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

İKTİDAR kıdem tazminatında çalışanı değil patronları korudu, çalışanlar büyük kayba uğradı. Kıdem tazminatı tavanı AKP iktidarında 37 kat, brüt asgari ücret (sigorta tabanı) 79 kat, sigorta prim tavanı 119 kat arttı. Kıdem tazminatı tavanı da brüt asgari ücret kadar (79 kat) artsaydı 46 bin 655 TL 43 kuruş yerine 99 bin 551 TL 85 kuruş olacaktı. Orta ve ortanın üzeri gelire sahip çalışanlar kıdem tazminatındaki kaybı 1 milyonu buldu.

MİLYONU BULAN KAYIP

İktidarın patronları kollayan uygulaması yüzünden çalışanlar, alacağı kıdem tazminatından fazlasını patronlara bıraktı. Kıdem tazminatı, çalışılan yıl sayısı ve alınan brüt ücretin çarpımı ile hesaplanıyor. Diyelim ki 20 yıl çalışma sonunda işten atılan veya emekli olan çalışanın brüt maaşı, 20 ile çarpılıyor. Brütü 40 bin TL ise 20 yıl ile 40 bin TL ile çarpılıyor, en az 800 bin TL tazminat alıyor. Net maaşı 40 bin, brütü 60 bin TL olanlar 20 yıl ve 46 bin 655 TL çarpıldığı için 933 bin TL kıdem tazminatı alıyor. Bu işçinin 20 yıl için kaybı 267 bin TL’yi buluyor. 65-70 bin TL net maaşlı çalışanın kaybı ise 1 milyon TL’yi geçiyor. Brütü 100 bin TL, net maaşı 66 bin TL olan bir çalışanın 20 yıllık kıdem hesabında, 20 yıl ve 100 bin TL değil, 46 bin 655 TL çarpılıyor. Kıdem tazminatı tavanı da, 22 yıl içinde minimum sigorta prim tutarı kadar (79 kat) artsa, 99 bin 551 TL 85 kuruş olacaktı ve çalışan 933 bin TL yerine 1 milyon 991 TL kıdem tazminatı alacaktı. Yani 66 bin TL net maaşlı çalışan, 1 milyon 58 bin TL kıdem tazminatı kaybına uğradı.

İşçinin sadakatinin değeri bu mu?

AKP’nin iktidara geldiği ay, Aralık 2002’de (sonradan 6 sıfır atılmış haliyle) sigorta primine esas kazanç tabanı 327 TL 58 kuruş, prim tavanı 1.637 TL 92 kuruş iken kıdem tazminatı tavanı 1.260 TL 15 kuruş idi. Sosyal güvenlik uzmanı Şevket Tezel’in hesabına göre, 2025’e kadar sigorta prim tabanı 79 kat arttı ve 26.005 TL 50 kuruşa çıktı. Sigorta prim tavanı da 119 kat arttı ve 195 bin 41 TL 40 kuruş oldu. Kıdem tazminatı tavanıysa 37 kat artarak 46.655 TL 43 kuruş oldu. Şevket Tezel, “23 yılda SGK’ya ödenen primler daha çok artarken, işçinin sadakatinin değeri olan, emekli olurken aldığı kıdem tazminatı çok az arttı” dedi.