Trump 'geri dönüş' ateşini yaktı: Rus takımlarının spor ambargosu kalkıyor mu?

Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesinin ardından, Rus milli takımları ve kulüpleri, spor turnuvalarına alınmamaya başladı.

Başta UEFA, FIFA ve FIBA’nın turnuvaları olmak üzere, Rus takımları 2022’den bu yana takım sporlarından ambargolu. Bu ambargo ile Chelsea’nin sahibi Rus oligark Roman Abramovich, kulübü elden çıkarmak zorunda kaldı.

Türk Hava Yolları Euroleague’de mücadele eden başta CSKA Moskova olmak üzere, Avrupa basketbolunun başarılı Rus kulüpleri turnuvaya katılamamaya başladı. Kadın basketbol ve kadın voleyboldaki güçlü Rus ekipleri de bu ambargodan nasibini aldı.

ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz hafta başında yaptığı açıklamalarda, Ukrayna'nın Rusya'nın ülkeyi işgal etmesinden sorumlu olduğunu öne sürerek, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'yi "seçimsiz bir diktatör" olarak nitelendirdi.

Bu ifadeler, spor dünyasında Rusya'nın uluslararası arenaya geri dönüşü konusunda yeni tartışmaları tetikledi. Peki, bu nasıl mümkün olabilir ve Rusya'nın uluslararası futbola dönüşü ne kadar yakın?

The Athletic, Trump’ın bu açıklamalarının ardından Rus milli takımlarının ve kulüp takımlarının hem Avrupa’da hem de uluslararası turnuvalara geri dönüş ihtimalini masaya yatıran bir analiz yazısı paylaştı.

İşte detaylar:

RUSYA NEDEN YASAKLANDI VE MEVCUT DURUM NE?

Şubat 2022'de, FIFA ve UEFA, Rus kulüplerinin ve milli takımlarının "ikinci bir duyuruya kadar" tüm turnuvalardan menedildiğini ortak bir açıklamayla duyurdu. Açıklamada, "Futbol, bu noktada tamamen birlik içindedir ve Ukrayna'dan etkilenen tüm insanlarla tam dayanışma içindedir” ifadeleri yer aldı.

Uluslararası Olimpiyat Komitesi (IOC) de Rus ve Belaruslu sporcuların Paris Olimpiyatları'nda 'Bireysel Tarafsız Sporcu' statüsü altında yarışacağını duyurdu. 2024 Yaz Oyunları'nda Rusya'dan sadece 15 sporcu tenis, kano, bisiklet, jimnastik ve yüzme gibi branşlarda yer aldı.

Rus futbol takımları, UEFA'nın Avrupa turnuvalarına katılamıyor ve 2026 Dünya Kupası elemelerine de dahil edilmedi. UEFA, yasağın devam ettiğini ve Rusya'nın geri dönüşüyle ilgili herhangi bir görüşmenin yapılmadığını belirtti. Açıklamada, "Bu konu şu an gündeme gelmiş değil ve şu an için herhangi bir yorum yapamayız" denildi.

RUSYA'NIN DÖNÜŞÜ İÇİN NELER SÖYLENDİ?

UEFA, Rusya'nın uluslararası futbola dönüşüyle ilgili bir görüşme yapılmadığını belirtse de, UEFA'nın ulusal federasyonlardan sorumlu yöneticisi Zoran Lakovic, bu ay başında Rusya Futbol Federasyonu'nun (RFU) olağanüstü kongresinde konuştu ve 2025'te Rusya'nın futbola dönmesini umduğunu ifade etti.

Lakovic, Rus gazetesi Izvestia'ya yaptığı açıklamada, "Spor, insanları birleştirmeli, bölmemeli. Politik etkilerden tamamen bağımsız olmalıdır. Maalesef 2025 itibarıyla Rus sporcular için bunu göremiyoruz. Ancak umarım bu yıl içinde Rus sporu, Avrupa sporunun zirvesindeki eski yerine geri döner" dedi.

Dünya Atletizm Başkanı ve IOC'nin bir sonraki başkan adayı olan Lord Sebastian Coe ise Piers Morgan Uncensored adlı YouTube kanalına verdiği röportajda, eğer IOC başkanı olursa ve bir barış anlaşması sağlanırsa Rusya'nın spor etkinliklerine dönüşünü "çok yakından değerlendireceğini" söyledi. Coe, "Eğer öyle bir duruma gelirsek – ve umarım geliriz – ki barış anlaşması her iki tarafı da tatmin edecek şekilde yapılırsa, o zaman insanların sporun içinde olması, dışarıda kalmasından çok daha iyidir" dedi.

RUSYA NEDEN MEN EDİLDİ?

İlginç bir şekilde, Rusya Futbol Federasyonu (RFU) aslında askıya alınmadı – halen UEFA ve FIFA'nın bir üyesi konumunda. Ancak ülkenin futbol takımları menedilmiş durumda. Rusya'nın Ukrayna'yı yasa dışı işgali sonrası, Avrupa'daki kulüpler ve milli takımlar, Rus rakipleriyle oynamayı reddetti.

FIFA'nın ilk yanıtı, Rusya'nın "Rusya Futbol Birliği" adı altında, bayrak ve marş olmadan oynamasına izin vermekti. Ancak gelen tepkiler üzerine kısa sürede bu kararı değiştirerek UEFA ile birlikte Rusya'yı tamamen menetti. Rusya'nın bu yasağa karşı yaptığı itiraz, Spor Tahkim Mahkemesi (CAS) tarafından reddedildi.

Ayrıca, Rusya'nın ev sahipliği yapması planlanan 2022 Şampiyonlar Ligi finali, UEFA tarafından Paris'e taşındı.

2023'te UEFA, Rusya'nın U17 takımlarını yeniden turnuvalara dahil etmeyi planladı. Ancak İngiltere Futbol Federasyonu da dahil olmak üzere birçok üye ülkenin tepkisi üzerine bu karar geri çekildi. İngiltere Futbol Federasyonu Başkanı Debbie Hewitt, Ekim 2023'te, "18 ay önce çok net bir şekilde belirttiğimiz gibi, savaş devam ettiği sürece hiçbir yaş kategorisinde Rusya ile oynamayacağız. Bu kararı koruyoruz" dedi.

RUSYA'NIN GERİ DÖNÜŞÜ İÇİN HANGİ SÜREÇLER İŞLETİLECEK?

UEFA içinde, Rusya'nın geri dönüşüne karar verecek olan organ İcra Komitesi (ExCo). UEFA'nın tüzüğünün 27. maddesine göre, bir kararın geçerli olması için mevcut oyların yarısından fazlasının olumlu olması gerekiyor. Eşitlik durumunda ise UEFA Başkanı Aleksander Ceferin son oyu kullanıyor.

Şu anda ExCo'da 18 üye bulunuyor. Yani en az 10 üyenin Rusya'nın dönüşü yönünde oy kullanması gerekecek. ExCo üyelerinden biri de Rusya Futbol Federasyonu Başkanı Aleksandr Dyukov. Kendisi, Rus devlete ait petrol şirketi Gazprom'un bir alt kuruluşu olan Gazprom Neft'in de başkanı.

FIFA açısından bakıldığında, eğer UEFA ExCo Rusya'nın dönüşünü onaylarsa, FIFA Konseyi'nin bu karara karşı çıkması pek olası değil.

RUSYA 2026 DÜNYA KUPASI'NDA YER ALABİLİR Mİ?

Hayır, çünkü elemelerde yer almıyorlar ve CAS’ın yasağı hâlâ geçerli.

UEFA’nın 2028 Avrupa Şampiyonası elemeleri ise Mart 2027’de başlayacak. Eğer Rusya’nın dönüşü o tarihe kadar onaylanırsa, turnuvaya katılma şansı doğabilir.

Daha önce RFU, UEFA’dan ayrılarak Asya Futbol Konfederasyonu’na (AFC) katılmayı düşündü. Ancak Aralık 2023’te bu fikirden vazgeçildi.

RUS İŞ İNSANLARI PREMİER LİG’DE YATIRIM YAPABİLİR Mİ?

Rus oligark Roman Abramovich, hükümetin yaptırımları nedeniyle Chelsea’yi satmak zorunda kalmıştı. Şu anda Premier Lig’de oynayan hiçbir Rus futbolcu yok ve İngiliz kulüpleri Rusya’ya oyuncu satmıyor.

Bir Rus birey, İngiltere hükümeti tarafından yaptırıma tabi tutulmadığı sürece bir Premier Lig kulübü satın alabilir. Ancak Premier Lig’in Sahipler ve Yöneticiler Testi’ni (OADT) geçmesi gerekir.

Bir Rus şirketinin kulüp satın alması ise daha karmaşıktır; çünkü Premier Lig kurallarına göre, yaptırım uygulanan bir Rus şirketi ya da yöneticisi olan bir kuruluş, bu testi geçemez.