Hükümetten teknoloji dünyasında ve ABD-Türkiye ilişkilerinde dengeleri değiştirecek bir hamle geliyor.
Büyük teknoloji şirketlerinin pazardaki hakimiyetini sınırlamak için Avrupa Birliği'nin izinden giden hükümet, ABD merkezli dev firmalara yeni sınırlamalar getirmeye hazırlanıyor.
Yakında Meclis’e sunulması beklenen yasa teklifi, teknoloji devlerini köşeye sıkıştıracak önemli yaptırımlar içeriyor.
Bu tür düzenlemelere daha önce sert tepki veren Trump yönetiminin tavrı ise merak konusu.
HÜKÜMET KAYNAKLARI ABD'Lİ AJANSA AÇIKLADI
ABD'li finans ajansı Bloomberg'ten Fırat Kozok'a konuşan üst düzey Türk yetkililer, yakında meclise sunulması beklenen tasarının Google, Meta ve Amazon gibi teknoloji şirketlerinin arama motorlarında, uygulama mağazalarında veya pazar yerlerinde kendi hizmetlerini tercih etmelerini engelleyeceğini söyledi.
Rekabet Kurumu ile işbirliği içinde hazırlanan tasarı AKP tarafından da destekleniyor.
İsmini açıklamayan yetkililer, yasağa uyulmaması halinde bir şirketin yıllık gelirinin yüzde 10'una kadar para cezasına çarptırılabileceğini de sözlerine ekledi.
Bu tasarıya göre, örneğin Apple'ınki gibi kapalı ekosistemler, kullanıcıların kendi platformları dışından üçüncü taraf uygulamaları yüklemelerine izin vermek zorunda kalacak.
Örneğin iPhone ve iPad'lere App Store dışından indirme yapılmasına izin verilmesi gerekecek. Veya Apple Music gibi hizmetlerini diğer rakip müzik platformlarından daha görünür kılmaktan kaçınmak zorunda kalacak.
Aynı şekilde Google gibi arama motorları, arama sonuçlarında kendi hizmetlerini veya ürünlerini (Youtube gibi) rakiplerine göre daha üst sıralarda göstermeyecek.
Aynı şekilde Amazon benzeri e-ticaret platformları da kendi sattıkları ürünleri veya kendi markalarını, üçüncü taraf satıcılardan daha avantajlı bir konuma yerleştiremeyecek.
Buna ek olarak, teknoloji firmalarının uygulama geliştiriciler, reklamcılar ve satıcılara hizmet kapsamı, performans ve fiyatlandırma hakkında net bilgiler sunması zorunlu olacak.
Teklifin son hali ise önümüzdeki dönemde netleşecek.
TEKNOLOJİ DEVLERİ REKABET RADARINDAYDI
Türkiye, geçmişte Google ve Meta gibi şirketlere de önemli cezai yaptırımlar uygulamıştı. Türkiye Google'a 5 farklı soruşturmada yaklaşık 4 milyar lira ceza kesmiş, Meta'ya da aynı şekilde Threads ve Instagram üzerinden ceza ve çeşitli yaptırımlar uygulamıştı.
Aynı şekilde Amazon ve Apple hakkında Rekabet Kurumu'nun açtığı ve halihazırda devam eden çeşitli soruşturmalar bulunuyor.
ABD'Yİ KIZDIRABİLİR
Bu hamle, dijital düzenlemeler konusunda ABD ve AB arasındaki gerilimin arttığı bir dönemde geliyor.
AB’nin Mayıs 2023’te yürürlüğe giren Dijital Piyasalar Yasası (DMA), büyük teknoloji şirketlerine rekabeti engelleyici uygulamalardan kaçınma zorunluluğu getiriyor. Türkiye’nin bu yasaya paralel bir düzenleme hazırlaması, ülkenin ABD ile ticari ilişkilerini zorlayabilir.
ABD Başkanı Donald Trump, AB’nin DMA düzenlemesini Amerikan teknoloji firmalarını hedef alan “yurt dışı haraç kesme” olarak nitelendirmiş ve buna karşılık olarak gümrük tarifeleri getirme tehdidinde bulunmuştu. Türkiye’nin yeni yasa teklifi, ABD ile benzer bir gerilim yaşama riskini taşıyor.
Rus rublesi ve borsasında ralliFinans
