Haksız tutukluluk ve gözaltı nedeniyle aldıkları tazminatı az bulanların yaptığı bireysel başvuruda ihlal kararı veren Anayasa Mahkemesi (AYM) bu durumlarda tazminata karar veren mahkemelerin, bağlayıcı olmasa da AYM'nin benzer başvurularda verdiği tazminat miktarı tablosuna göre bir karşılaştırma yapılarak uygun tazminatı belirlenmesi gerektiğine hükmetti.
AYM’nin tablosuna göre, 2024 yılı için bir günlük haksız gözaltı için asgari 2 bin 970 lira, tutukluluk süresine göre ise asgari 148 bin 500 lira, azami 990 bin lira olacak.
Yüksek Mahkeme kendi belirlediği miktarın asgari tazminat miktarı olduğunu, yargı mercilerinin somut olayın koşullarına göre daha yüksek bir tazminata hükmedebileceğini kaydetti.
BAŞVURULAR BİRLEŞTİRİLDİ
Başvuruları birleştirerek karara bağlayan Yüksek Mahkeme, başvurucuların, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkını düzenleyen 19. maddesinin, hürriyetinden yoksun bırakılan kişilere tazminat hukukunun genel prensiplerine göre tazminat ödeneceği hükmünün ihlal edildiğine karar verdi. Yeniden yargılama yapılmak üzere dosyalar ilgili mahkemelerine gönderildi.
Yüksek Mahkemenin gerekçesinde, maddi zararın, 'zarara uğrayanın mevcut mal varlığı ile uygulanan koruma tedbiri olmasaydı bu mal varlığının olacağı durum arasındaki farktan ibaret' olduğu belirtildi.
MAHKEMENİN TAKDİRİNE MÜDAHALE OLMAYACAK
İhlal ile zarar arasında nedensellik bağının bulunması gerektiği, hükmedilecek tazminat miktarının her zaman maddi zarara eşit olmasının gerekmediği vurgulanan gerekçede, ''Maddi tazminatın belirlenmesinde ağır ceza mahkemelerinin daha iyi konumda oldukları açıktır. Anayasa Mahkemesinin bireysel başvuru incelemesinde açıkça dayanaktan yoksun veya keyfî olduğu anlaşılmadıkça yetkili mahkemelerin maddi tazminat konusundaki takdirine müdahalesi söz konusu olamaz'' tespiti yapıldı.
Gerekçede, somut olayda, ağır ceza mahkemelerinin yaptığı değerlendirmeler sonucunda bazı başvurucuların maddi tazminat taleplerini reddetmesinin keyfî olduğu, açık ve bariz takdir hatası içerdiğinin söylenemeyeceği, bazı başvuruculara ödenen maddi tazminat miktarının ise somut olayın koşullarında orantısız olmadığının görüldüğü aktarıldı.
Bazı başvurucularla ilgili ise mahkemelerce hükmedilen manevi tazminat miktarının, Anayasa Mahkemesi'nin benzer durumlarda ödenmesine hükmettiği ya da hükmedebileceği tazminat miktarına göre düşük olduğu sonucuna varıldığı kaydedildi.
AYM'NİN TAZMİNAT TABLOSU
Anayasa Mahkemesinin benzer olaylarda hükmedeceği tazminat miktarları için hazırlanan, 2016-2024 yıllara arasına ilişkin tabloya yer verilen gerekçede, ''Manevi tazminat miktarının yeterli olup olmadığı belirlenirken tazminata karar veren ağır ceza mahkemesinin karar tarihi, şayet manevi tazminat miktarı bölge adliye mahkemesi kararıyla değiştirilmişse istinaf mahkemesinin karar tarihi itibarıyla, Anayasa Mahkemesinin benzer başvurular üzerine vereceği tazminat miktarına göre bir karşılaştırma yapılarak uygun tazminatın belirlenmesi gerekir'' denildi.
Yüksek Mahkemenin, 2016-2024 yıllara arası tazminat tablosu şöyle:
2016 yılı için
-Bir gün gözaltı için asgari 300 TL
-Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 15.000TL, Ortalama: 40.000, Azami: 100.000 TL
2017 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 360 TL
- Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 18.000TL, Ortalama: 48.000 TL, Azami: 120.000 TL
2018 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 400 TL
- Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 20.000TL, Ortalama: 54.000 TL, Azami: 135.000 TL
2019 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 600 TL - -Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 29.700TL, Ortalama: 79.200 TL, Azami: 198.000 TL
2020-2021 yılları için
- Bir gün gözaltı için asgari 600 TL - -Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 30.000TL, Ortalama: 80.000 TL, Azami: 200.000 TL
2022 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 1.350 TL - -Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 67.500TL, Ortalama: 180.000 TL, Azami: 450.000 TL
2023 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 1.800 TL - -Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 90.000TL, Ortalama: 240.000 TL, Azami: 600.000 TL
2024 yılı için
- Bir gün gözaltı için asgari 2.970 TL -
-Tutuklama tedbiri için tutukluluk süresine göre Asgari: 148.500TL, Ortalama: 396.000 TL, Azami: 990.000 TL
AYM'den çocukların velayetiyle ilgili dikkat çeken kararGündem
