Batmak üzere olan ülke: Tuvalu
Pasifik'teki ada ülkesi Tuvalu'nun 100 yıl içinde iklim değişikliği nedeniyle sular altında kalarak tüm topraklarını kaybetme ihtimali, uluslararası hukuk açısından ülkenin "devlet statüsünü" tehlikeye atıyor.
Pasifik Okyanusu'nda 9 mercan adasından oluşan ve 11 binden fazla nüfusu bulunan Tuvalu, iklim değişikliği nedeniyle sular altında kalmanın eşiğinde. Bilim insanları 2100'e kadar ülke topraklarının yüzde 95'inin gelgit nedeniyle sular altında kalacağını öngörüyor.
Bu riske karşı Tuvalu hükümeti, ülkenin güzelliklerini, kültürünü ve vatandaşlarının yasal haklarını gelecek nesiller için korumak amacıyla "Dijital Ulus" projesine yöneldi. Bu kapsamda Tuvalu, mirasını korumak için ülkedeki yapılardan doğal güzelliklerine kadar her şeyi dijital ortama taşıyor ve sanal dünya "metaverse"de adeta yeni bir ülke inşa ediyor.
Tuvalu, sanal dünyadaki sınırlarını güvence altına almanın yanı sıra hükümetin faaliyetlerine devam edebilmesi için dijital pasaportlar oluşturmaya çalışıyor. Bu pasaportlar vatandaşlarına, seçim ve referandumlara katılım, doğum, ölüm ve evliliklerin kaydedilmesi ve benzeri birçok resmi işlemleri dijital ortamda yapma imkanı tanıyor.
"Dijital Ulus" projesi, adaların sanal bir kopyasını oluşturmanın yanı sıra ülkenin kültürel mirasını da yedeklemeyi içeriyor.
Tuvalu'nun topraklarını kaybetmesi durumunda vatandaşların nerede yaşayacağı konusunda da bir anlaşma bulunuyor.
Avustralya-Tuvalu Falepili Birliği anlaşması, iklim değişikliği kaynaklı göçe ilişkin dünyadaki ilk belgeyi teşkil ediyor. Anlaşmada yer alan "onurlu hareketlilik" maddesi, Tuvalu halkına aşamalı olarak Avustralya'ya göç etme imkanı tanıyor.
Bu durum ise varlığını dijital ortamda sürdürmeyi hedefleyen Tuvalu yönetiminin, otorite ve egemenliğini başka ülke topraklarında nasıl koruyabileceğinin sorgulanmasına yol açıyor.
Bunun dışında Tuvalu, topraklarını kaybetmesiyle uluslararası hukuk açısından devlet olarak tanınma statüsünü kaybetme riskiyle de karşı karşıya. Uluslararası hukuka göre devlet olmanın şartlarından birisi "tanımlanmış topraklara" sahip olmak.
Bu kapsamda hükümet, ülkeleri, iklim değişikliği nedeniyle topraklarını kaybetmesi durumunda da Tuvalu'yu bir devlet olarak tanımaya çağırıyor.
Oxford Üniversitesi Profesörü ve yazar Guy S. Goodwin-Gill "Bir bölge yaşanmaz hale gelirse, insanlar başka bir ülkeye taşınabilirler. Bu noktada ülkenin yasal durumunu diğer devletlerin yaklaşımı etkiler" dedi.
"Dijital bir ülke"nin varlığını tanımlayan bir uluslararası yasal çerçevenin henüz var olmadığını ancak dijitalleşmenin giderek yaygınlaştığını hatırlatan Goodwin-Gill, "Dijitalleşme, toplu kimliğin bir parçası olarak giderek daha da yaygın hale geliyor. Bu yüzden özellikle devletlerin dijitalleşmeyi giderek daha fazla tanıyacağını düşünüyorum" değerlendirmesini yaptı.
Goodwin-Gill, "Avustralya, sular altında kalacak Tuvaluluları tahliye etmeyi ve onlara vatandaşlık vermeyi teklif etti. Ancak bu Tuvalu halkı için yeterli değil çünkü onlar kimliklerini korumak ve kendi kendilerini yönetmek istiyorlar" ifadelerini kullandı.