Bilanço ortaya çıktı: Zırai don hangi ürünleri etkiledi?

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, don afetinin etkilediği zırai ürünleri açıklayarak bu ürünlerin fiyatlarının etkileneceği uyarısını yaptı.

Bayraktar bugün tarım alanlarını etkileyen don afeti, ramazan öncesi üretici ile market arasındaki fiyat değişimleri, şubat ayı üretici ve market fiyatları ile girdi maliyetlerindeki değişimlere ilişkin yazılı açıklama yaptı.

Doğal afetlerden en çok zarar gören sektörün her zaman tarım olduğunu belirten Bayraktar, Adana, Mersin ve Hatay başta olmak üzere Akdeniz'deki birçok ilde meydana gelen don afetinin tarımsal üretimi etkilediğini kaydetti. Don afetinden zarar gören üreticileri kaybetmemek adına, bölgedeki üreticilerin kredi borçlarının faizsiz ertelenmesini talep eden Bayraktar, yetkili kurumların üreticilerin zararlarını telafi edici yardımlar yapması gerektiğini vurguladı.

HANGİ ÜRÜNLERİ ETKİLEDİ?

Bayraktar, açıklamasını şöyle sürdürdü:

“Don afeti; şeftalide, kayısıda, erikte, patateste, karpuzda, narenciyenin hasat edilmeyen bir kısmı ile kabak, patlıcan, biber, salatalık gibi bazı sebzelerde zarar oluşturmuştur. Bu afet sebebiyle zarar gören tüm çiftçilerimize geçmiş olsun dileklerimi iletiyorum.

Hasar tespit komisyonları zarar gören sahalarda incelemelerde bulunmaya başladı. Doğal afet sonrası hasar tespit aşamasında birçok sorun çıkmakta ve çiftçilerimizin zararı olduğundan daha düşük gösterilebilmektedir. Aynı şeylerin yaşanmaması adına çiftçilerimizin zararı hakkaniyetli bir şekilde belirlenmelidir.

Don afetinden zarar gören bölge ülkemiz tarımsal üretimi için önemlidir. Yine 2 yıl önce şubat ayında bu bölge depremin merkezindeydi. Henüz depremin yaraları tam olarak sarılmadan yaşanan bu afet bölgedeki çiftçilerimize ve ülke tarımına büyük zarar verir.

Kesin raporlar çıkmasa da yüzde 100’lere varan hasar oranlarının olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla don afetinden zarar gören üreticilerimizi kaybetmemek adına bölgedeki üreticilerimizin kredi borçları faizsiz ertelenmelidir. Ayrıca yetkili kurumlar harekete geçerek üreticilerimizin bu zararını telafi edici yardımlar yapmalıdır.

Don afeti yalnızca üreticiyi değil tüketiciyi de etkileyecektir. Zarar gören bölgelerde hem açıkta hem de örtü altında meyve-sebze üretilmektedir. Bu olayın Ramazan ayıyla birlikte hali hazırda yüksek olan gıda fiyatlarını artırmasından endişelenmekteyiz.”

RAMAZAN ÖNCESİ FİYAT DEĞİŞİMLERİ

Bayraktar, geçen yılla bu yılın ramazan ayı öncesindeki fiyatları değerlendirerek, "Bu yıl markette 39 ürünün 36'sında fiyat artışı, 2'sinde fiyat düşüşü olurken, 1 ürünün fiyatı değişmedi. Markette en fazla fiyat artışı yüzde 160,2 ile beyaz lahanada görüldü. Beyaz lahanadaki fiyat artışını yüzde 94,1 ile kabak, yüzde 80,9 ile limon, yüzde 62,5 ile yumurta izledi. Markette fiyatı düşen ürünler ise yüzde 18,1 ile patates ve yüzde 1,5 ile karnabahar oldu. Geçtiğimiz yılın ramazan öncesine göre bu sene tüketicilerimiz marketten beyaz lahanayı 2,6 kat, kabağı 1,9 kat, limonu 1,8 kat ve yumurtayı 1,6 kat fazlaya alarak tüketmek zorunda kalacaklar." ifadelerini kullandı.

Geçen yıl ile bu yılın ramazan ayı öncesine göre, üreticide 31 ürünün 26'sında fiyat artışı, 4'ünde fiyat düşüşü olduğunu, 1 üründe fiyat değişiminin yaşanmadığını aktaran Bayraktar, üreticide en fazla fiyat düşüşünün yüzde 27,8 ile zeytinyağında görüldüğünü kaydetti. Bayraktar, üreticide en fazla fiyat artışının ise yüzde 594,4 ile limonda görüldüğünü hatırlattı.

ŞUBAT AYI MARKET FİYAT DEĞİŞİMLERİ

Bayraktar, şubat ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının, en fazla yüzde 217 ile kuru fasulyede görüldüğüne değinerek, şöyle devam etti:

"Kuru fasulyedeki fiyat farkını yüzde 207,4 ile havuç, yüzde 197,9 ile kuru kayısı, yüzde 196,6 ile Antep fıstığı takip etti. Kuru fasulye 3,2, havuç 3,1, kuru kayısı ve Antep fıstığı 3 kat fazlaya markette satıldı. Üreticide 33 lira 29 kuruş olan kuru fasulye 105 lira 54 kuruşa, 13 lira olan havuç 39 lira 96 kuruşa, 150 lira olan kuru kayısı 446 lira 80 kuruşa, 250 lira olan Antep fıstığı 741 lira 48 kuruşa markette satıldı."

Şubatta markette 41 ürünün 33'ünde fiyat artışı, 7'sinde fiyat azalışı görülürken, 1 üründe ise fiyat değişimi olmadığının altını çizen Bayraktar, söz konusu dönemde, markette fiyatı en fazla artan ürünün yüzde 35,8 ile patlıcan, fiyatı en çok azalan ürünün ise yüzde 20,4 ile karnabahar olduğunu ifade etti.

FİYAT DEĞİŞİMİNİN NEDENLERİ

Bayraktar, şubatta üreticide 33 ürünün 18'inde fiyat artışı, 7'sinde fiyat düşüşü görüldüğünü, 8 üründe ise fiyat değişimi olmadığını belirtti. Üretici fiyat değişimlerinin nedenlerini değerlendiren Bayraktar, şu ifadeleri kullandı:

"Limonun dallarda azalması nedeniyle hasadı da azaldı. Yaşanan don olayı narenciye çiçek ve sürgünlerin yanmasına, zarar görmesine sebep oldu. Gelecek yıl ürün rekoltesinde de azalma olacağı tahmin ediliyor.

Patateste, Çukurova bölgesinde nisan sonu gibi hasat edilmesi planlanan ürünlerde, dondan dolayı yüzde 100'e yakın hasar olması bekleniyor. Kuru soğanda sezon sonu geldi, depolarda 1 aylık ürün kaldı, bu sebeplerle ürün fiyatı yükseldi. Mandalinanın yüzde 90'ı hasat edildiği için ürün azaldığından fiyatlar yükseldi."

Bayraktar, girdi fiyatlarına da değinerek, gübre, yem ve mazot fiyatlarındaki artışa dikkati çekti.