Dolarda oyunun kuralları değişiyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın gümrük tarifesi ve dış politika adımları küresel düzeni sarsarken rezerv para olarak doların durumu da tartışılıyor.

Amerikan The Wall Street Journal gazetesinde önceki gün "Trump'ın yeni dünya düzeni doları test ediyor" başlığıyla yayımlanan analizde, Trump'ın politikalarının doları zayıflatabileceği uyarısı yer aldı.

"Tarifeler ABD'de görünümü gölgelerken yatırımcılar Avrupa konusunda daha iyimser" denilen analizden satır başları şöyle:

'TRUMP POLİTİKALARININ OLASI KURBANI ABD DOLARI OLABİLİR'

* Trump, onlarca yıldır hüküm süren küresel jeopolitik düzene karşı eşi benzeri görülmemiş bir meydan okuma başlattı. Bu politikanın olası kurbanı ABD doları olabilir.

* Sadece birkaç hafta içinde, gümrük vergilerindeki ani artış ve ticaret konusundaki belirsizlik, ABD büyümesinin yavaşlayacağına dair korkuları tetikledi. Aynı zamanda, ABD dış politikasındaki büyük değişimler, Avrupa ekonomisine dair iyimserliğin artmasına yol açtı; doları Euro karşısında sert bir şekilde düşürdü. Avrupa'daki hisse senetlerini rekorlara taşıdı ve Alman tahvil faizlerinde Berlin Duvarı'nın yıkılmasından sonra görülen en büyük sıçramayı beraberinde getirdi.

DOLAR ENDEKSİNDE DÜŞÜŞ

* WSJ Dolar Endeksi son dokuz haftanın yedisinde düşüş yaşadı ve 5 Kasım seçimlerinden bu yana elde edilen kazanımların neredeyse tamamını kaybetti. (WSJ Dolar Endeksi, ABD dolarının TL'nin de dahil olduğu 16 para birimi karşısındaki değerini takip etmek için hesaplanan bir endeks.)

* Böylesi bir finansal çalkantının devam etmesi, küresel yatırım akışlarından transatlantik turizmin yönüne kadar her şey üzerinde sonuçlar doğabilir.

'BEYAZ SARAY DAHA ZAYIF PARA BİRİMİ İSTİYOR'

* Nesiller boyunca, ABD siyasi liderleri, kısmen daha ucuz hükümet borçlanmasına yol açtığı için, doların küresel finans sistemindeki hakimiyetini genel olarak benimsediler . Ülkenin savunma harcamaları, büyük ölçüde ABD borcunun yaklaşık üçte birini elinde tutan yabancı yatırımcılar tarafından finanse edilen bütçe açığını artırarak bu konumu güçlendirmeye yardımcı oldu.

* Ancak şimdi Trump ve danışmanlarından bazıları müttefikleri korumak için daha az kaynak harcamak istediklerini açıkça belirtiyorlar ve malları yabancı alıcılar için daha ucuz hale getirerek yerel üretimi artırmak için daha zayıf bir para birimi istediklerini söylüyorlar.

YATIRIMCILAR ENDİŞELİ

* Wall Street'teki birçok kişi bu tür değişikliklerin olumsuz yanlarından korkuyor. Daha zayıf bir dolar, ithalatı daha pahalı hale getirecek enflasyonu artıracak ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz oranlarını düşürmesini zorlaştıracak. ABD varlıklarından çıkışlar ayrıca hisse senedi fiyatlarını düşürebilir ve daha yüksek ABD borçlanma maliyetlerine yol açabilir.

* Dolarda büyük bir düşüşün yakın olduğuna inanan çok az kişi var. Bunun bir nedeni de ABD'deki faiz oranlarının gelişmiş dünyadaki hemen hemen her yerden daha yüksek olması ve bu durumun yabancı yatırımların devam edeceğinin sinyalini vermesi. Yine de Northern Trust Wealth Management'ın yatırım şefi Katie Nixon, "Son birkaç haftada yaşananların oyunun kurallarını değiştirme potansiyeli var" diyor.

DOLARDAKİ DÜŞÜŞE HAZIRLIKSIZ YAKALANDILAR

* Dolardaki son düşüş yatırımcıları hazırlıksız yakaladı. Birçok kişi, Trump'ın vergi indirimleri ve serbestleştirmeye odaklanarak çoğunlukla geleneksel bir Cumhuriyetçi gibi yöneteceğini düşünüyordu. Trump'ın seçim zaferinin ardından, daha hızlı ekonomik büyüme tahminleri, ılımlı düzeyde daha yüksek tarifelerle birleşince, hisse senetlerinin ve doların yükselmesine yardımcı olmuştu.

* Yatırımcılar artık bu varsayımları yeniden düşünüyor. Trump, ABD'nin en büyük ticaret ortaklarından gelen mallara büyük gümrük vergileri koyuyor ve daha fazlasıyla tehdit ediyor. Bu adımlar da Kanada ve Çin'den hemen misilleme gelmesine yol açtı. Yönetimi binlerce federal çalışanı işten çıkarmak için harekete geçti. Vergi indirimleri hakkındaki konuşmalar büyük ölçüde arka planda kaldı.

* Tüm bunlar ABD'deki büyüme beklentilerini aşağı çekti. Yatırımcılar, tüketici fiyatlarını artırma potansiyeline sahip tarifeler kadar bu tarifelerle ilgili belirsizlikten de endişe duyuyor.

'AVRUPA'YA DAİR UMUTLAR ARTTI'

* Bu sırada Avrupa'ya dair umutlar arttı. Bu kısmen daha iyi verilerden kaynaklanıyor, ancak aynı zamanda Trump'ın şubat ayı sonlarında Beyaz Saray'da Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelensky ile yaşadığı açık kapışmanın ardından Avrupa'nın askeri harcamaları artırma hamlesinden de kaynaklanıyor.

* Artık çıkarlarını savunmak için ABD'ye güvenemeyeceklerinden endişe eden Alman liderler, birkaç gün sonra ordularında bir birikim sağlamak için borçlanmayı serbest bırakarak onlarca yıllık borç frenini gevşeteceklerini duyurdular. Avrupa Birliği yetkilileri ayrıca savunma için yüzlerce milyar Euro toplama ve ulusal düzeyde mali kuralların gevşetilmesi planını ilan etti. Yatırımcılar açısından bu açıklamaların en önemli özelliği, sürdürülebilir yatırımlar vaat ediyor olmasıydı.

'EURO'DAKİ DEĞERLENME KALICI OLABİLİR'

* Euro, geçmişte dolara karşı geçici olarak değer kazandı ancak bu seferki hareket kalıcı olabilir çünkü Avrupa'nın vaat ettiği şey salgın teşviki gibi tek seferlik bir adım değil.

* Doların değerindeki düşüş şimdiye kadar mütevazı düzeyde kaldı ve ABD'li ihracatçılar için büyük bir fark yaratmaya yetecek düzeyde değil. Yine de, bu hareket Wall Street'in dikkatini çekti çünkü Trump'ın uzun süredir devam eden hırslarıyla tutarlı. Trump, doların daha zayıf olması gerektiğini sık sık savundu ve geçen yıl doların gücünün "üreticilerimiz için bir felaket" olduğunu iddia etti.

* Voya Investment Management yatırım şefi Eric Stein, doların son zamanlarda zayıflamasının bir nedeninin yatırımcıların yönetimin neyi hedeflediğini bilmesi olduğunu söyledi. Ancak bazıları Trump'ın politikalarının amaçlandığı gibi gerçekleşeceğinden şüphe ediyor.

İKİ FARKLI SENARYO

* Dış İlişkiler Konseyi kıdemli üyesi Brad Setser, Trump'ın vergi indirimi politikasının yüksek bütçe açığı ve daha fazla borçlanma ihtiyacı anlamına geldiğini, bunun da küresel yatırımcılar getiri ararken tahvil getirilerini yüksek tutabileceğini belirterek bu durumun dolar üzerinde yukarı yönlü baskı oluşturabileceğini söyledi. Setser, bir diğer senaryoda ise doların zayıflamaya devam edebileceğini ve Trump'ın ABD ihracatı ile ithalatı arasındaki farkı azaltma hedefine ulaşabileceğini ancak bunun yalnızca ABD ekonomisinin sıkıntıda olmasından kaynaklanabileceğini söyledi.