EMRE DEVECi / NEFES
KAMU özel işbirliği (KÖİ) modeliyle yaptırılan köprü ve otoyollara son dönemde fahiş zamlar gelirken, bu zamlı fiyatlar bile, sözleşme bedellerini karşılamıyor.
Nurol, Özaltın, Makyol, Astaldi ve Göçay firmalarının oluşturduğu (Otoyol Yatırım ve İşletme A.Ş.) tarafından yapılıp işletilen Osmangazi Köprüsü'nde zamlı geçiş ücreti, devletin garanti ettiği sözleşme ücretinin yarısına bile ulaşmıyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Deniz Yavuzyılmaz, devletin 2024 için 14.6 milyon araç geçişi garanti ettiği Osmangazi Köprüsü’nden, geçen yıl 19 milyon 464 bin aracın geçtiğini, buna rağmen Hazine’nin şirkete ayrıca 569 milyon 809 bin dolar garanti bedeli ödediğini açıklamıştı.
Hazine 2023 yılında da firmaya 12 milyar 50 milyon TL ödeme yapmıştı. 2023’ün ortalama kuru ile bu rakam 507 milyon 370 bin dolara denk geliyor.
Geçiş garantileri tutturulmuş olmasına rağmen köprüyü yapıp yıllardır işleten, 2 yıldır ciddi garanti bedeli ödenen Otoyol Yatırım ve İşletme A.Ş., 11 yıl daha Osmangazi Köprüsü’nü işletecek. Devlet de “katkı payı” adı altında bu şirkete fark ödemeye devam edecek.
GÖRÜLMEMİŞ GARANTİ
Enflasyonu artırdığı gerekçesiyle asgari ücrete yılda bir kez maaş artışı yapan iktidar, köprülerdeki sözleşme ücretini kur farkı ve ABD enflasyonuna göre yılda 4 kez güncelliyor.
Prof. Dr. Uğur Emek, 2025 itibarıyla Osmangazi Köprüsü’nde sözleşme ücretinin 1.961 TL’ye yükseldiğini, otomobil geçiş ücretinin 795 TL olduğunu belirtti.
Aradaki 1.166 TL’yi devlet “katkı payı” olarak karşılıyor.
Köprüden geçen araç sayısı, devletin yıllık 14.6 milyon adetlik garantisinin altında kalırsa, eksik kalan her geçiş için devlet 1.961 TL şirkete ödemek zorunda. Bu “garanti” modeli büyük tepki çekerken, Osmangazi Köprüsü’ne ise “dünyanın en tuhaf köprüsü” denilmesine yol açtı.
Hazine’ye yük olmaya devam ediyorlar
HAZİNE garantisi ile yaptırılan Osmangazi Köprüsü’nde, yapımcı şirketin yatırım maliyetini çoktan çıkardığı belirtiliyor.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Ahmet Akın, garanti ödemelerinin kamuya 6 yıllık yükünün 2022 itibariyla 1 milyar 275 milyon dolar olduğunu açıklamıştı.
Hazine, 2024 için 569 milyon 809 bin dolar, 2023 için ise 507 milyon 370 bin dolar katkı payı ödedi. Yap işlet devret modeliyle yaptırılan diğer köprüler ve Avrasya Tüneli de devlete yük oluyor.
Avrasya Tüneli’nde sözleşme ücreti 265 TL, zamlı geçiş ücreti 225 TL. Farkı Hazine ödüyor. Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde sözleşme ücreti 211 TL, zamlı geçiş ücreti 80 TL. Bu 131 TL farkı da Hazine ödüyor.
