ALİ ÖZTÜRK / NEFES
EKREM İmamoğlu ve ekibine yönelik operasyonun önceki gün Ankara Büyükşehir Belediyesi ile devam etmesi, Hazineye ve ekonomiye pahalıya patladı. Borsa İstanbul’da hisselerde yüzde 19’u bulan düşüş 2 gündür toparlansa da, dün akşamki kapanış itibariyle şirketlerin değer kaybı yaklaşık 1 trilyon 590 milyar lira oldu.
26.6 MİLYAR DOLAR
Merkez Bankası’nın net döviz rezervi 61 milyar dolardan 35 milyar doların altına geriledi. Yüzde 55’i döviz cinsinden olan Hazine borçlarında kurdaki yükselmeye bağlı artış 200 milyar TL oldu. Hazine’nin borçlanma faizi artarken, bankaların tüketici kredisi ve mevduat faizi de arttı. Enflasyonda yıl sonu için yüzde 24 olan hedef çok zora girdi.
PROGRAMDA SAPMA
Enflasyonun yüzde 30’larda kemikleşme riski konuşulmaya başladı. Toplamda şimdilik 2.8 trilyon lirayı bulan türbülans yüzünden, para piyasalarında “Mehmet Şimşek’in 2 yıllık sıkı para politikasında sapma olacak” yorumu yapılıyor. 2.8 trilyon TL’lik kayıp, dünkü borsa kapanışı itibarıyla 432 milyar TL piyasa değerine sahip olan THY’nin değerinin yaklaşım 6.5 katı. Borsa İstanbul’da, önceki gün satıcı pozisyonunda olan yabancı bankalarından Bank of America (BofA), müşterilerine gönderdiği raporda, Türkiye ile ilgili şu değerlendirmeyi yaptı:
“Siyasi belirsizlik muhtemelen azalacak ve enflasyonist etkisi olacak. Ülkede yerel döviz talebi çok sınırlı. Döviz açığı bulunan şirketler döviz talep ediyor. Ekonomi yönetimi görevinin başında ve durumu kontrol altında tutuyor. Eğer siyasi belirsizlik şu andan itibaren beklediğimiz gibi dağılırsa, şokun enflasyonist etkisi sınırlı olacak.”
Banka, daha önce yüzde 25.7 olan 2025 sonu enflasyon tahminini yüzde 28.1’e, Merkez Bankası’nın politika faizine ilişkin tahminini yüzde 30.5’ten yüzde 32.5’e revize etti.
Hazine’nin yükü arttı
HAZİNE’nin 9.9 trilyon TL seviyelerinde olan toplam borçları içinde, yaklaşık 5.5 trilyonu dövize endeksli veya döviz cinsinden olduğu için kur artışı ile bu döviz borçların TL cinsinden karşılığı 200 milyar TL arttı. Ayrıca, Hazine’nin risk primi tekrar yükseldiği için bundan sonraki TL ve döviz borçlanmalarında oluşacak faiz de arttı.
Şirketler değer kaybetti
BORSA İstanbul’da 17 Mart pazartesi günü yaklaşık 15.4 trilyon TL seviyelerinde olan Borsa şirketlerinin toplam değeri, 24 Mart’ta 13 trilyon TL’nin altına geriledi, aynı akşam 13 trilyon 237 milyar TL’den günü tamamladı. Dünkü yüzde 4.48 artışla Borsa’da işlem gören tüm şirketlerin toplam değeri 13 trilyon 830 milyar TL’ye yaklaştı. Şirketlerin 1 haftalık toplam değer kaybı yaklaşık 1 trilyon 590 milyar TL oldu.
Dolarizasyon riski
DOLARİZASYON riski de arttı. Kur korumalı mevduat döneminde gerileyen döviz mevduatlar yeniden arttı. Sadece 1.4 milyar dolar geçen hafta döviz mevduatlarına kaydı. Bu tutarın daha yükseğe çıkıp dolarizasyonu artırma riski var.
MB rezervlerinde 26.7 milyar dolar
REZERVLERDE erime, Merkez Bankası döviz varlıklarını yaklaşık 26.7 milyar dolar aşağı çekti. 14 mart haftası swaplar hariç net 61 milyar dolar seviyelerinde olan net döviz pozisyonu 35 milyar doların altına geriledi. Döviz kurlarını frenlemek için satılan yaklaşık 26.7 milyar doların TL karşılığı 1 trilyon TL’yi aştı.
Her birimizin cebinden 32.550 lira uçtu
EKONOMİDE 1 haftadır yaşanan kayıpların her bir vatandaşa faturası en az 32.550 TL oldu. Bu kayıp, yaşanacak enflasyon artışı ile yılın geri kalanında daha da artacak.
4 kişilik aileye 1 haftalık türbülansın toplam faturası 130 bin TL’yi bulurken emekli, asgari ücretli ve memur gibi sabit gelirlilerin cebinden parasını çalmaya devam edecek enflasyon, kayıpları katlayacak. 2.8 trilyon TL’lik kaybın üzerine, enflasyon kamburu binince maaşlar cebe girmeden eriyecek. Enflasyonla mücadele programını öne süren iktidar; emekli, asgari ücretli ve memurları sadaka gibi maaş zamlarına mahkum etmişti. Yılın ilk 2 ayında yaşanan yüzde 7.41’lik enflasyon, en düşük emekli aylığında 1.072 TL, asgari ücrette 1.639 TL erimeye yol açmıştı.
MAAŞLAR ERİYECEK
En düşük memur maaşı da, daha ilk 2 ayda 3.240 TL erimişti. Yıl sonu için Merkez Bankası’nın yüzde 21-24 öngörülen enflasyon hedefine uygun olarak, düşük oranlı zam yapılmışken, enflasyonun yüzde 30-35’lerde kalması maaşları daha da kuşa çevirecek. 22.104 TL olan asgari ücrette, yüzde 24 enflasyonla 5.304 TL erime olacakken, yüzde 30 enflasyon ile erime 6.631 TL’yi bulacak. Enflasyon sene sonunda yüzde 35 olursa, asgari ücretteki erime yüzde 7.736 TL’yi bulacak. En düşük memur maaşı olan 43.700 TL’de, yüzde 24 enflasyon ile 10.488 TL erime yaşanacakken, yüzde 35 enflasyon yaşanırsa, 15.295 TL kayıp oluşacak.
