Ekonomiyi böyle bitirdiler

ALİ ÖZTÜRK / NEFES

AKP’li 22 yılda hem ülke ekonomisi hem vatandaş bir türlü belini doğrultamadı. Kasım 2002’de ekonomik krizde iktidara gelen AKP ile dış borç, 357 milyar doları kamu olmak üzere 525.8 milyar dolara çıktı, enflasyon düşmek bir yana arttı, gerçek işsizlik ve icralar patladı. 2023 için konulan “dünyada ilk 10’a girme”, “25.000 dolar kişi başına milli gelir”, “500 milyar dolar ihracat” hedeflerinin tümü şaştı.

KEMERDE DELİK KALMADI

“Faiz düşerse enflasyon düşer” formüllü “ekonomi deneyi” ile 2021’de kriz derinleşti, alım gücü dibe vurdu. 2025’e de yüksek enflasyon ve yoksulluk kıskacında girdik. İktidar yine beklenen enflasyonu bahane ederek, zaten kuşa dönmüş işçi, emekli ve memur maaşlarına “acı reçete” sundu. Asgari ücreti yüzde 30 artırıp vergi, harç ve cezaları yüzde 44 artırdılar.

Emekli ve memura ise yüzde 13-15, yüzde 20 maaş zamları yapmak için formül kovalıyorlar. Dar gelirli “Kemerde sıkacak delik kalmadı” derken iktidar sıktıkça sıkıyor. 22 yılda et, süt, peynir, ekmek fiyatları 70-80-100 kat arttı. İstanbul’da 150-200 lira olan kiralar 150 kat artarak ortalama 25.000 TL’ye geldi. 22 yılda toplanan 3.2 trilyon dolar vergi, birikmiş 525 milyar dolar dış borç, özelleştirmeden gelen 71 milyar dolara rağmen, vatandaşın ‘geçim’ derdi büyüdü.

Hazine garantili projelere kaynak akıyor. Kasım 2002’de 369 TL olan açlık sınırı 57 kat artışla 21.050 TL’ye, Kasım 2002’de 1.112 TL olan yoksulluk sınırı 62 kat artarak 68.675 TL’ye çıktı. Bağımsız araştırma kuruluşu ENAG’ın yüzde 80, TÜİK’in yüzde 47 enflasyon hesabına rağmen yüzde 13 ila 17 maaş zammı konuşulması, emekliyi isyan ettiriyor.

Ekonomiyi böyle bitirdiler - Resim : 1

EKMEĞİN FİYATI 20 KURUŞ İKEN 12.5 LİRA OLDU

AKP’nin iktidar olduğu 22 yılda Türkiye’de ekonomik göstergeler büyük değişim gösterdi. 2002’de 1.57 TL olan dolar kuru, bugün 35.35 TL’ye yükseldi. 1 gram altın 17.7 TL’den 2.970 TL’ye ulaştı. 20 kuruş olan ekmek fiyatı, 12.5 TL oldu. Et fiyatları ise 8.3 TL’den 699.95 TL’ye çıktı. Dış borç 130 milyar dolardan 525.8 milyar dolara yükselirken, icra dosyası sayısı 10 milyondan 22 milyona çıktı. Enflasyon 31.1’den 47.9’a yükseldi.

3.2 TRİLYON DOLAR VERGİ NEREYE GİTTİ?

AKP iktidarında 22 yılda toplanan 3.2 trilyon dolar vergi, birikmiş 525 milyar dolarlık dış borç, 71 milyar dolarlık özelleştirme geliri vatandaşın cebine yeterince yansımazken 2025’te 11.1 trilyon lira (yaklaşık 300 milyar dolar) daha vergi alınacak. Yani 23 yılın sonunda AKP’li yıllardaki toplanan vergi 3.5 trilyon doları bulacak. Eski bir AKP milletvekili olan, İyi Parti Grup Başkanvekili Turan Çömez, ödeme garantili projelerle ülkenin istikbalinin ipotek altına alındığını söyledi. Adalet Partisi Genel Başkanı Dr. Vecdet Öz de, AKP iktidarında 3.2 trilyon dolar vergi topladığına dikkati çekti ve “Özelleştirmelerden 71 milyar dolar geldi, 500 milyar dolardan fazla borç aldılar. AKP, 3 trilyon 831 milyar dolar harcadı” dedi.

YILIN KELİMESİ 'GEÇİM'

Sosyal medyada düzenlenen anketin sonucunda 2024 yılının kelimesi “Geçim” seçildi.

DW Türkçe sosyal medyadaki takipçilerinden yılın kelimesini belirlemesini istedi. Yapılan anket sonucunda, 2024’e damga vuran kelime “geçim” seçildi. DW Türkçe’nin Twitter’da düzenlediği ankete 4 bin 694 kişi katıldı. Takipçilerden gelen öneriler doğrultusunda belirlenen dört aday kelimenin yarıştığı ankete katılanların yüzde 46.2’si “geçim” lehinde oy kullandı. “Yozlaşma” kelimesi yüzde 22.9 oyla ikinci oldu. Ankette üçüncülüğü, Türkiye’de emeklilerin talepleri nedeniyle aday kelimeler arasında bulunan “emekli” aldı. Öte yandan Türk Dil Kurumu’nun (TDK) anketinde ise yılın kelimesi “kalabalık yalnızlık” olmuştu.