Euclid'in objektifinden: İşte Einstein halkası

Avrupa Uzay Ajansı’nın (ESA) evrenin karanlık yüzünü anlamak için uzaya yolladığı Euclid teleskobu Einstein halkası denen nadir bir olayı yakaladı.

Einstein halkası, güçlü kütleçekim mercekleme etkisi sonucu oluşan ve büyük kütleli gök cisimlerinin ışığı bükmesiyle ortaya çıkan bir durum. Einstein halkası denmesinin sebebi de ünlü fizikçi Albert Einstein’in genel görelilik teorisince öngörülmüş olması.

Euclid’in yakaladığı görüntü, ışık halkalarıyla çevrelenmiş NGC 6505 adlı 590 milyon ışık yılı uzaktaki bir galaksiyi gösteriyor. Einstein halkası ise NGC 6505’in hemen arkasındaki, yaklaşık 4.42 milyar ışık yılı uzaktaki başka bir galaksiden gelen ışığı bükmesiyle ortaya çıkıyor.

Open Üniversitesi’nde gökbilimci Profesör Stephen Serjeant “Aldığımız ilk verilerde böyle güzel, olağanüstü ve heyecan verici bir bulguya rastlamış olduk Einstein halkası harika olduğu kadar nadirdir de” dedi.

EINSTEIN HALKALARI NEDEN ÖNEMLİ?

Albert Einstein’in genel görelilik teorisine göre ışık, uzaydaki kütleli cisimlerin etrafında bükülebiliyor. Bu da galaksilerin büyük lensler gibi davrandığı anlamına geliyor.

Einstein halkaları gökbilimciler için önemli bir fenomen çünkü bu sayede normalde görünmeyen gökadaları gözlemlemek ve galaksilerin kütle dağılımını belirlemek, hatta karanlık madde oranlarını öğrenmek mümkün oluyor.

Mevcut örnekte gökbilimciler öndeki galaksinin yüzde 11 oranında karanlık madde taşıdığını tahmin ediyor. Karanlık maddenin kütlenin tamamını domine ettiği düşünüldüğünde bunun nispeten küçük bir miktar olduğu söylenebilir.

EUCLID'İN GÖREVİ

ESA’ya bir milyar euroya mal olan Euclid görevinin esas amacı, evrenin yüzde 95’ini oluşturduğuna inanılan karanlık madde ve karanlık enerjinin sırlarını ortaya çıkarmak.

10 milyar ışık yılı uzaktaki galaksileri bile tespit edebilen bu teleskoptan elde edilen verilerle dünyanın en büyük üç boyutlu kozmik harita yapılması amaçlanıyor. Bu şekilde bilim insanları karanlık maddenin yayılımını ve karanlık enerjinin yarattığı etkiyi ortaya çıkarmayı amaçlıyor.