YURDAGÜL UYGUN / NEFES

İktidarın engelleme çabalarına rağmen, Türkiye’nin büyük kentlerinde AVM’ler, kafeler boşaldı, bazı caddelerde esnaf kepenk indirerek boykota destek verdi. Üniversite öğrencilerinin çağrısına milyonlarca vatandaş destek vererek, alışveriş yapmazken, Ticaret Bakanı Ömer Bolat “Boykot başarıya ulaşamadı” dedi. Anadolu Ajansı (AA) ise Bankalararası Kart Merkezi (BKM) verilerinden derleme yaparak bayram tatilinin devam ettiği 1 Nisan’da 14 milyar lira olan kartlı alışveriş yapılırken, tatilin sona erdiği ilk gün olan 2 Nisan’da ise Türkiye genelinde 28 milyar liralık kartlı alışveriş gerçekleştirildiğini duyurdu.

AYLIK AÇIKLIYOR

BKM günlük ve haftalık kredi kartı harcamaları açıklamazken, AA’nın boykotun başarısız olduğunu iddia eden haberi büyük bir tartışmaya neden oldu.

Ancak uzmanlar, AA’nın rakamlarını gerçekçi bulmadı. Öncelikle, bir kartlı harcamanın sisteme işlenmesi ve BKM ile paylaşılma süresi beş günü buluyor. Yani 2 Nisan gerçekleştirilen boykotun etkilerini kredi kartlarından takip edebilmek için yapılan kartlı alışverişin BKM’nin sistemine düşmesi 7 Nisan’ı buluyor.

BKM verileri üzerinden bir hesaplama yapıldığında ise ocakta toplam kartlı harcama 1.606 milyar lira olurken, günlük ortalama 51.8 milyar lirayı buluyor. Şubat ayında toplam kart harcamalar 1.522 milyar olurken günlük ortalama kredi kartı harcaması 54.3 milyar TL’yi buluyor. Buna göre iki aylık günlük ortalama harcama tutarı 53 milyar lira oldu. Bu hesap dikkate alındığında boykotun başarılı olduğu görülüyor.

4 AYLIK ORTALAMA

Merkez Bankası’nın banka Banka ve Kredi Kartı Sektörel Harcama İstatistikleri esas aldığında ortaya farklı bir tablo çıkıyor. Merkez Bankası’nın verilerine göre aralıkta 1.358 milyar lira kartlı alışveriş yapılırken, günlük ortalama 43.8 milyar lirayı buluyor. Verilere göre, ocak ayında 1.687 milyar lira kartlı alışveriş yapılırken günlük 54.4 milyar lira, şubatta 1.385 milyar lirayla günlük ortalama 49.4 milyar lira ve martta da 1.051 milyar lirayla ortalama günlük 33.9 milyar lira düzeyinde harcama yapıldı.

Buna göre son dört aylık veriler dikkate alındığında Türkiye’de ortalama günlük kredi kartı harcama tutarı 45.3 milyar lirayı buluyor.

Bu rakamlar çok afaki

Ekonomist İris Cibre, 2 Nisan’da yapılan harcamaların bu verilerle ölçümlenemeyeceğini belirterek, “Beş gün sonra gelecek ekstra harcamalar var. Çok afaki bu rakamlar. Çok manipülatif bir data. Bugün harcamaların arttığını da aynı şekilde azaldığını da söylememiz mümkün değil” şeklinde konuştu.

‘Bari ortalamayı alsaydı’

Ekonomist Uğur Gürses, AA’nın haberinde yer alan BKM verisinin kamuya açık olmadığını belirterek, “Sorun şurada: Karşılaştırma eksik veri ile ve bayramın 3. günü ile takip eden ilk iş günü verisi arasında yapılıyor. Oysa son 20 gündeki günlük ortalama ile yapılsaydı bir anlam ifade ederdi” dedi.