ALİ ÖZTÜRK / NEFES
TÜRKİYE 2024 yılında, kişi başı milli gelirini (KBMG) 15.463 dolara yükseltti. Türk insanı günlük hayatta bunu pek hissedemese de Dünya Bankası kriterlerine göre “zengin ülkeler” sınıfına girdik. Komşu coğrafyada, hep Türkiye ile kıyaslanan orta ölçekli ekonomiye sahip 5 Avrupa ülkesinde, ağır bir mali kriz yaşayan Yunanistan hariç, kişi başı milli gelir Türkiye’den çok daha hızlı arttı. Son 25 yılda Türkiye’de kişi başı milli gelir kağıt üzerinde 4.249 dolardan 15.463 dolara çıktı. Aynı dönemde Bulgaristan’da kişi başı gelir 1.600 dolardan 17.300 dolara, Romanya’da 1.700 dolardan 20.200 dolara, Macaristan’da 6.600 dolardan 23.000 dolara, Polonya’da 4.735 dolardan 23.000 dolara yükseldi.
İKİ KOMŞUDA REKOR
2008 küresel krizi sonrası 2010-2020 döneminde ağır bir mali kriz atlatan Yunanistan’da, 2000 yılında 11 bin 967 dolar olan kişi başı milli gelir, 2024’te 25 bin dolara dayandı. 25 yılda, doğu komşularımızdan Gürcistan 8.1 kat, Azerbaycan 5.7 kat artış ile dikkat çekti. Türkiye’de 22 yıllık AKP iktidarında kişi başına milli gelir 3.608 dolardan 15.463 dolara geldi. 2001-2002 krizi sonrası iktidara gelen AKP döneminde Türkiye ekonomisi büyüdü, kişi başı milli gelir 3.64 kat arttı, fakat dünya ekonomisi ve komşular da yerinde saymadı, bizden kat kat fazla büyüyen ülkeler var. Son 25 yılda Bulgaristan’da kişi başı milli gelir yaklaşık 11 kat, Romanya’da yaklaşık 12 kat artarak Türkiye’deki artışın 3 katına ulaştı. Macaristan ve Polonya’da da kişi başı milli gelir 5’er kat arttı.
Gürcistan ve Azerbaycan da hızlı
Türkiye’de kişi başı milli gelir (KBMG), komşu ülkeler Yunanistan, Bulgaristan ve Romanya’nın altında kalırken, bizimle ile birlikte Avrupa Birliği (AB) yolculuğuna çıkan ve bugün AB üyesi olan Macaristan ve Polonya 20 bin doları geçti. Halen Türkiye ekonomisi ile mukayese edilemeyecek durumdaki doğu komşularımız Gürcistan ve Azerbaycan’da da 25 yılda kişi başı milli gelir artış hızı Türkiye’yi geçti. Azerbaycan’da 2000 yılında 1004 dolar olan KBMG, 5.7 kat artışla 5.674 dolara çıktı. Gürcistan’da ise 8.1 kat artışla 1.090 dolardan 8.825 dolara çıktı.
Göçmenleri de hesaba katsalar bu rakam düşer
GAYRİ safi yurt içi hasıla (GSYH) yani ekonomide bir yıl içinde üretilen katma değer ve kişi başı milli gelir hesabı yapılırken, göçmenlerin ekonomiye katkısı göz ardı ediliyor. Ekonomistler, göçmenlerin de milli gelir hesabına katılması gerektiğini söylüyor. Türkiye’de 10 milyon göçmen hesaba katılsa kişi başı milli gelir 13 bin 700 dolara düşebilir.
