YURDAGÜL UYGUN / NEFES
CEVİZ, fındık, badem, Antep fıstığı yemek, dar gelirli vatandaş için lüks oldu. Birçok üründe üretim yetersiz kalırken ithalat arttı. Dünya lideri olduğumuz fındıkta bile tüketim azaldı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2024 yılında 73 bin 393 ton ceviz, 38 bin 411 ton badem ithal ettik. Geçen yıl badem ithalatına 157.3 milyon dolar, ceviz ithalatına 158 milyon dolar ödedik.
Yılın ilk 2 ayında ise 18 bin 532 ton ceviz ithalatına 50.7 milyon dolar, 7 bin 333 ton bademe 36.1 milyon dolar verdik. TÜİK’e göre Türkiye’de kişi başına düşen ceviz tüketimi 5 kiloya çıksa da, ceviz fiyatlarının yanına yanaşılmıyor. Kilosu 900 lirayı bulan ceviz ve bademi dar gelirli tabağına koyamıyor. Her iki üründe de ithalatçı konumundayız.
Gıda yazarı Gazi Kutlu, “Türkiye’de kırmızı ete, beyaz ete ulaşamayan vatandaşın kuruyemiş tüketimi de zor. Kuruyemiş fiyatları bin liraya giderken, emekli maaşının 15’te biri, asgari ücretin 22’de biri iken vatandaş nasıl kuruyemiş alsın” dedi. Bademde kendi kendine yeterlik oranı 10 yıl yüzde 91.3’ten yüzde 70.6’ya düştü. Bu dönemde cevizde aynı oran yüzde 92.7’den yüzde 80.3’ye geriledi.
Fındık tüketimi yetersiz
DÜNYADA 65 yıldır bir numaralı fındık üreticisi olan Türkiye’de kişi başına yıllık fındık tüketimi son 20 yılda 1.9 kilodan 1.3 kiloya geriledi. Fındık tüketimi ceviz tüketiminin yanından bile geçmiyor. Son 10 yılda kişi başına ceviz tüketimi, ucuz fakat kalitesiz ceviz ithalatı ile 2.8 kilodan 5 kiloya çıkarken fındık tüketimi geriledi.
