2023 yılı Mayıs ayındaki genel seçimler sonrasında Hazine ve Maliye Bakanlığı koltuğuna oturan Mehmet Şimşek'in vaatlerinden biri, toplam vergi geliri içinde KDV ve ÖTV gibi dolaylı vergilerin payını azaltıp dolaysız vergilerin payını artırmaktı.
Şimşek de, harcamalar üzerinden alınan dolaylı vergilerin payının yüksek olmasının, adaletsiz olduğunu kabul etmişti.
Ancak ortaya çıkan tablo, Şimşek'in vaadinin tam tersi oldu.
Toplam vergi gelirleri içinde dolaylı vergilerin payı, 2022'de yüzde 62,2 iken, 2023'te yüzde 64,5'e, 2024'ün Ocak-Kasım döneminde ise yüzde 65,4'e yükseldi.
KURUMLAR VERGİNDE ARTIŞ ÇOK SINIRLI
2024 yılı Ocak-Kasım döneminde merkezi yönetim bütçe giderleri 9 trilyon 70,2 milyar TL, bütçe gelirleri 7 trilyon 793,4 milyar TL ve bütçe açığı 1 trilyon 276,9 milyar TL oldu.
Dolaysız vergilerden olan kurumlar vergisi bu dönemde sadece yüzde 13,5 artışla, 870,3 milyar TL'ye yükselirken, çalışanların maaş ve ücretlerinden kesilen vergilerin içinde yer aldığı stopaj yoluyla alınan gelir vergisi yüzde 123,1'lik artışla 1 trilyon 247,8 milyar TL'ye ulaştı.
Toplam ÖTV geliri yüzde 57,5 artışla 1 trilyon 278,4 milyar TL'ye yükselirken, petrol ve doğalgazdan alınan ÖTV bu dönemde yüzde 140,4'lük artışla 361,3 milyar TL'ye ulaştı.
DOLAYLI VE DOLAYSIZ VERGİLER NELER?
Vergilerin kaynağını, gelir, harcama ve servet oluşturuyor.
Kaynağı gelir olan vergiler, gelir vergisi ve kurumlar vergisi.
Kaynağı servet olan vergiler emlak vergisi, motorlu taşıtlar vergisi, veraset ve intikal vergisi ve değerli konut vergisi.
Kaynağı harcama olan vergiler ise katma değer vergisi (KDV), özel tüketim vergisi (ÖTV), harçlar, banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV), gümrük vergisi gibi vergilerden oluşuyor.
Kaynağı servet ve gelir olan vergilere dolaysız, kaynağı harcama olan vergilere ise dolaylı vergiler olarak adlandırılıyor.
