Yiğit Can Kaytmaz - Nefes.com.tr
Uluslararası kamuoyu için 2024’ün en önemli seçimlerinden biri geride kaldı ve 78 yaşındaki Donald Trump, Kamala Harris’i yendi.
Bir önceki döneminde kendi seçtiği kabinesinin üyeleriyle sık sık polemik yaşayan ve birçok bakanıyla yollarını ayıran Trump’ın bu dört yıllık sürece kimlerle başlayacağı ise büyük bir merak konusu.
İşte Trump’ın kritik iki bakanlığı olan dışişleri bakanlığı ve savunma bakanlığındaki olası adaylar...
DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI
Trump’ın ilk döneminde dışişleri bakanlığı koltuğuna oturanlar için oldukça hareketli geçmişti… Trump, ilk dışişleri bakanı olan Rex Tillerson’ı sosyal medyadan kovmuş ve onun yerine gelen isim olan Mike Pompeo ise Trump’ın en güvendiği isimlerden biri haline gelmişti. Pompeo’nun Trump’ın ikinci döneminde de görev alması bekleniyor.
Trump’ın dışişleri bakanı tercihi Avrupa’da da büyük bir merak unsuru oldu. Trump son dönemde NATO ile ülkesi arasında mesafe koyma adımları atacağının sinyalini vermiş ve Ukrayna’ya askeri desteği azaltacağını dile getirmişti.
Trump bir süre önce dışişleri bakanlığı için Marco Rubio'yu aday göstermişti. Senato'dan geçmesi durumunda Rubio resmen ülkenin dışişleri bakanı olacak, eğer geçemezse başka adaylar öne çıkacak.
MARCO RUBIO
Son dönemde Cumhuriyetçiler arasında öne çıkan isimlerden biri olan Rubio’nun da Türkiye ile ilgili dikkat çekici görüşleri ve beyanları gündem olmuştu…
Trump'ın dışişleri bakanlığına aday gösterdiği 53 yaşındaki Rubio geçmişte hem Türkiye’yi destekler nitelikte hem de Ankara’nın hamlelerini eleştirecek şekilde açıklamalarda bulunmuştu.
2021 yılında 50’den fazla ABD’li siyasetçinin imza attığı ve Biden yönetimine Türkiye’ye insan hakları konusunda baskı yapılmasını talep ettiği mektubun öncülerinden olan Rubio bu mesajda, omurgasını terör örgütü PKK/PYD/YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ni ve FETÖ’cü Enes Kanter’i destekler nitelikte ifadelere yer vermişti.
2019 yılında Türkiye’nin Venezuela’ya yaptırımları delmeye yardım ettiğini öne süren Rubio 2020 yılında ise NATO’nun Suriye’de Türkiye’ye hava desteği vermesi gerektiğini de söylemişti.
RIC GRENELL
Trump’ın en sıkı destekçilerinden biri olan ve ABD’nin Almanya büyükelçiliğini üstlenen Grenell’in dışişleri bakanı olması ya da ulusal güvenlik danışmanı olması bekleniyor. Trump daha önce yaptığı açıklamada seçilmesi durumunda Grenell’in diplomasi ekibinde yer alacağını söylemişti. 2020'de Başkan Donald Trump'ın Ulusal İstihbarat Direktör Vekili olarak görev yaptı ve ABD tarihinde kabine düzeyinde bir pozisyonun ilk açık eşcinsel sahibi oldu. Şu an Çin hükümetinin etkisiyle mücadele eden Protecting America Initiative’in kıdemli danışmanı olarak görev alan Grenell, ABD’nin önceki başkanı Joe Biden ve yönetiminin Türkiye yaklaşımını açık açık eleştirmişti.
Grenell, Ekim ayında Philadelphia’da kapalı kapılar arkasında düzenlenen bir etkinlikte, “Türkiye ile yapmamız gereken şey onlara bir NATO üyesi olarak saygılı davranmak ve ilişkimizi güçlendirmektir. Bu konuda çok iyi bir iş çıkarmadık” demişti.
Grenell, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan hakkında da “eski arkadaşım” demişti. Grenell, Türkiye ile açık iletişimin önemine vurgu yaparken Türkiye’nin İsrail ve Rusya ile ilişkilerini de gündeme getirmişti.
Grenell, Trump'ın ekonomik diplomasiye odaklanmasını Erdoğan'ın ABD ve NATO çıkarlarına daha yakın durmasını sağladığı için takdir etmişti. Ancak Erdoğan'ın son dönemde izlediği ve Batı değerlerinden giderek uzaklaştığını söylediği politikalardan duyduğu endişeyi de dile getirdi.
BILL HAGERTY
Tennessee eyaletinin senatörü olan ve George H.W. Bush döneminin öne çıkan isimlerinden biri olan Hagerty Trump’ın önceki döneminde Japonya Büyükelçisi olarak da görev yapmıştı.
ROBERT O’BRIEN
Trump’ın ilk döneminde ABD ile Türkiye arasında kriz yaratan Rahip Brunson olayında öne çıkan isimlerden biri olan O’Brien’ın adı da dışişleri bakanlığı için kulislerde geçiyor… Yaklaşık iki yıl Türkiye’de tutuklu kalan Brunson’ın serbest bırakılması için devreye giren O’Brien, rahibin serbest bırakılmasını sağlayan ekipte önemli bir görevdeydi.
MICHAEL WALTZ
Cumhuriyetçi siyasetçi Waltz’ın da adı dışişleri bakanlığı için geçiyor…
2019 yılında Ankara’nın Suriye’deki hamlelerini eleştiren Waltz, Cumhuriyetçilerden Liz Cheney ve yaklaşık 90 siyasetçi ile birlikte Türkiye’ye yaptırım uygulanması için tasarıyı gündeme getirmişti.
ABD’nin desteklediği ve omurgasını terör örgütleri PKK/PYD/YPG’nin oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’ne karşı Türkiye karşıtı bir tutum izleyen Waltz, “Bu önemli yasa konusunda meslektaşlarıma katılma zorunluluğu hissettim. IŞİD 2.0 riskini göze alamayız, dolayısıyla Türkiye'nin Suriye'deki saldırganlığını azaltmak için Kongre'de elimizden geleni yapmalıyız” demişti.
SAVUNMA BAKANLIĞI
Trump yönetiminin en önemli bakanlıklarından biri olan Savunma Bakanlığı için de birçok tanıdık isim yer alıyor…
2 milyondan fazla çalışanın olduğu bakanlığı yönetecek ismin Trump ile uyum içinde çalışması gerekiyor. Trump’ın eski savunma bakanı Jim Mattis, görev süresi sırasında Trump ile sık sık karşı karşıya gelmiş ve ABD-Meksika sınırına asker gönderilmesi, transbireylerin askere alınması ve Uzay Gücü kurulması gibi konularda anlaşmazlık yaşamıştı.
Mattis, 2018 yılında istifa etmiş ve Trump’ın Suriye’den askerleri çekmesi kararını eleştirmişti.
Mattis daha sonra Trump’ın 2020’de yaşanan George Floyd cinayeti sonrasında ABD askerlerini polislere destek vermek için sokaklara çıkarmasını çok sert bir dille eleştirmişti. Trump daha sonra Mattis yerine göreve gelen Esper’le de anlaşamamıştı.
Trump, Savunma Bakanlığı için Pete Hegseth'i aday gösterdi. Fakat kulislerde savunma bakanlığı için adı geçenler arasında Mike Waltz, Tom Cotton ve Mike Pompeo da vardı.
PETE HEGSETH
Hegseth, geçmişte Türkiye ve Ankara'ya karşı çok sert ifadeler kullanarak gündeme gelmişti.
2020'de, "Amerika karşıtı Birleşmiş Milletler'e neden para gönderiyoruz? İslamcı Türkiye neden NATO üyesi" diyen Hegseth, "NATO bir birlik değil, ABD'nin ödediği Avrupa'nın savunmasıdır" yorumunu yapmıştı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan hakkında, "Açık açık Osmanlı İmparatorluğu'nu geri getirme hayalleri kuruyor. Orta Doğu için İslamcı bir vizyonu olan bir İslamcı" ifadesini kullanmıştı.
TOM COTTON
Cumhuriyetçilerin Arkansas adına senatörü olan Cotton, geçmişte Ankara’nın hamleleriyle ilgili açıklamalarda bulunmuştu.
Cotton, Suriye’nin 2020’de 33 Türk askerini öldürdüğü saldırı sonrasında Ankara’yı desteklemiş, “Türkiye İdlib’de doğru olanı yapıyor. Putin ve Esad verdikleri sözleri tutmalı ve kıyımı durdurmalı” demişti.
Cotton 2019 yılında ise ABD’nin Türkiye’ye F-35 satışını durdurmasını desteklemişti.
Cotton o dönemde yaptığı açıklamada, “Türkiye’ye F-35 satışını durdurmak başkan adına acı verici fakat gerekli bir karardı. ABD, açıkça en gelişmiş askeri teknolojisini düşmanı Rusya’nın ulaşabileceği bir ülkeye göndermemeli” ifadesini kullanmıştı.
MIKE POMPEO
Trump’ın belki de çocuklardan bile daha çok güvendiği isimlerden biri olan Pompeo, Trump’ın önceki dört yıllık görev, sırasında CIA başkanlığını üstlenmiş ve daha sonra da dışişleri bakanı olmuştu. 2024 seçimlerinden önce adı başkanlık aday adayları arasında da geçen Pompeo’nun Trump’ın kabinesinde kesinlikle yer alacağına dair iddialar kulislerde dolanıyor.
Pompeo, Trump’ın ilk dönemindeki görevleri dolayısıyla Türkiye kamuoyu tarafından yakından tanınıyor. Görevi süresince Türkiye’ye gelen ve sık sık Türkiye ile ilgili açıklamalarda bulunan Pompeo, 2023 yılında yazdığı kitabında Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı eleştirmişti. Pompeo, kitabında Erdoğan’ın “tam İslamcı otoriter hale geldiğini” yazmıştı.
