ABD’nin seçilmiş başkanı Donald Trump 20 Ocak’ta Beyaz Saray’a dönecek. Ama daha göreve gelmeden topraklarını genişletme planlarından bahsetti. Bunlardan biri de Panama Kanalı’nın kontrolünü yeniden ele geçirmek.
İngiliz gazetesi The Guardian’a konuşan Isabel Corro, ABD’nin Panama Kanalı’nın kontrolünü ele geçirmek için orduyu kullanma ihtimalini duyunca geçmişi hatırladığını söylüyor.
79 yaşındaki Corro, Amerikan savaş uçaklarının Panama’yı bombalamaya başladığı 20 Aralık 1989’da çocuklarıyla evde saklandıklarını anlatıyor. Corro’nun polis memuru olan üvey babası işgal sırasında ölmüş, cesediyse işgalden bir yıl sonra toplu mezarda bulunmuş.
MAKETİNİ YERDE SÜRÜKLEDİLER
Corro o zamanları The Guardian'a şöyle anlatıyor: “O geceyi hatırlıyorum. Şehir sessizdi, evlerin hepsi süslenmişti. Tüm ülke Noel’i bekliyordu. Ama sonra aniden helikopterlerin sesi gelmeye başladı. Gökyüzü bombalarla ve ateşlenen silahlarla aydınlandı. Oldukça şiddetli ve trajik bir geceydi. Ne yazık ki hiç unutamayacağım gecelerden biriydi.”
Panamalılar her yıl 9 Ocak’ı “Şehitler Günü” olarak anıyor. Bu yılki anma töreninde Panamalılar Trump’ın yüzünün olduğu bir maketi yerlerde sürükledi.
İŞGAL NEDEN BAŞLAMIŞTI?
Washington bir zamanlar cuntacı Manuel Noriega’yı destekliyordu. Noriega, CIA için ajanlık da yapan bir müttefikti. Ama sonra George HW Bush, uluslararası uyuşturucu ticaretindeki rolü iyice belirginleşen diktatörü ortadan kaldırmak için 10 bin asker yollamıştı.
“Haklı Dava Operasyonu” (Just Cause Operation) olarak tarihe geçen bu işgalde çoğu sivil yüzlerce insan öldürüldü. İşgalin Panama’da bıraktığı izler henüz kapanmamışken Trump’ın Panama Kanalı’nı yeniden ele geçirme sözleri, ABD’nin bir kez daha asker yollayacağı korkusunu doğurdu.
1989 ABD’nin Panama İşgalinde Ölenlerin Aileleri Derneği’nin başkanı olan Corro “İstediği her şeyi elde edebileceğini sanan çok kibirli bir adam. Kendi başına ‘Ben bu ülkeyi satın alacağım. Şunu da işgal edeceğim’ diye karar veremez. Dünya kocaman bir bit pazarı değil. Böyle bir şey olmamalı, olmayacak da” dedi.
PANAMA KANALI'NDA ÇİN İDDİASI
Trump, 1977 anlaşmasıyla 1999’da Panamalıların kontrolüne geçen Panama Kanalı’nın “Çin tarafından yönetildiğini” iddia ediyor.
“Panama Kanalı bizim ordumuz için inşa edildi” diyen Trump “Bakın, Panama Kanalı ülkemiz için önemli. Ama Çin tarafından yönetiliyor. Çin! Hem biz Panama Kanalı’nı Panama’ya verdik, Çin’e değil” demişti.
Çinli şirketler Hong Kong konsorsiyumun bir parçası olarak Panama’daki iki büyük limanda faaliyet gösteriyor. Ancak Dallas’taki Kuzey Teksas Üniversitesi’nden Orlando Pérez, Çin’in Panama Kanlı üstünde kontrole sahip olmadığını söylüyor. Buna göre kanaldan geçişlerde ücretler ağırlığa ve boyuta göre değişiyor.
Panama Devlet Başkanı Jose Raul Mulino, Trump’ın hak talebini reddederek kanalın her bir metrekaresinin Panama egemenliği altında kalacağını söyledi.
ÜLKE EKONOMİSİNİN VAZGEÇİLMEZ PARÇASI
Panama Kanalı, küresel deniz trafiğinin yüzde beşini kapsıyor. Bu kanal sayesinde Güney Amerika’nın güney ucundan yapılması gereken uzun ve tehlikeli yolculuk 11 bin kilometre kadar kısalmış oluyor.
Kanal ABD tarafından 1914’te inşa edilmiş ve 20’nci yüzyılın büyük kısmında ABD tarafından işletilmişti. Dönemin ABD Başkanı Jimmy Carter’ın 1977’de imzaladığı anlaşmayı takiben kanalın kontrolü 1999’da Panama’ya geçmişti. O dönem kanalın devredilmesindeki şart, her ülkenin ücretsiz bir şekilde bu kanaldan faydalanabilecek olmasıydı.
Ancak mevcut durumda kanal Panama’nın milli gelirinin yüzde 7.7’sini karşılıyor. Panama City’ninn San Francisco belediye meclis üyesi Serena Vamvas “Panama siyasi olarak bölünmüş olsa da hepimiz kanalın ulusal hazinemiz olduğunu düşünüyoruz. Herkes Trump’ın sözlerine öfkeli” dedi.
Panamalı milletvekili Walkiria Chandler D’Orcy, “Cehaleti bir yana, Trump’ın ‘Panama’yı Çin kontrol ediyor’ iddiaları da aşağılayıcı. Panama işgalinde ölüp de cesedi bulunamayanlar var hala. Yaramız hala açık ve bu yorumlar çok acıtıyor” dedi.
Trump gözü kararttı: Grönland için orduyu kullanmayı seçenekleri arasında tutuyorDünya
