Tuhaf, sürreal, seksi: Vücuda bakışımızı değiştiren 20 fotoğraf

Fotoğraf: Man Ray 2015 Trust/DACS, London 2025

Le Violon d’Ingres, 1924

Man Ray

Sanatçı Man Ray, model sevgilisi Kiki de Montparnasse’ın sırtını fotoğraflayıp o bölgeye kemanın f şeklindeki deliklerini yerleştirdiğinde sürrealizmi tanımlayan fotoğraflardan birini ortaya çıkarmış oldu. Bu fotoğraf hem sanatçı ile ilham perisi arasındaki güç dinamiklerini hem de kadın bedeninin objeleştirilmesi hakkındaki tartışmaları tetikledi. 2022’deki bir müzayedede 9,8 milyon sterline satılan bu eser, tarihin en pahalı fotoğrafı aynı zamanda.

Fotoğraf: Lauren Greenfield/Institute

Generation Wealth, 1998
Lauren Greenfield

Lauren Greenfield fotoğrafları ve filmleriyle aşırı zenginliği, toplumu, beden imajını ve bunların nasıl da bencilliği ve kıskançlığı tetiklediğini gözler önüne seren biri. 2018 tarihli belgeseli “Generation Wealth”te estetik ameliyatı öncesi ve sonrası insanları kamerasına alan Greenfield’in tanıştığı kişilerden biri de 1998’de yüz gerdirme ameliyatı olan Sydelle vardı. Sydelle o zaman Greenfield’e “20’li yaşlarımdayken insanlar bana hep model olup olmadığımı sorardı. Sonra bu soru geçmiş zamanla sorulmaya başladı. Artık bunu sormuyorlar bile. Amerikan kültüründe genç, zayıf ve güzel değilseniz dışlanırsınız” demişti.

Fotoğraf: Nikki Esser

Winnie Harlow - Vogue Hollanda, 2023
Nikki Esser

Son 10 yılda moda dünyasında bir deprem oldu. Dünyanın en büyük moda dergilerinden biri her zamankinden daha çok çeşitliliğe önem verir hale geldi. Örneğin 2023’te bir cilt rahatsızlığına sahip Kanadalı süper model Winnia Harlow, Nikki Esser’in Vogue Hollanda’nın kapağı için çektiği fotoğrafta yer aldı. Harlow röportajında “Vitiligolu daha fazla model görmeye başladım. Bence bu çok güzel. Küçükken dünyadaki tek vitiligolu kişi benmişim gibi hissederdim” demişti.

Fotoğraf: Richard Avedon © The Richard Avedon Foundation/National Portrait Gallery, Smithsonian Institution

Rudolf Nureyev, Paris, 25 Temmuz 1961
Richard Avedon

Richard Avedon, Rudolf Nureyev’in bu portresini 1961 temmuzunda Paris’te çekti. Nureyev, bu fotoğraftan bir ay önce Kirov şirketiyle turnedeyken Sovyetler Birliği’nden kaçmıştı. Balede erkek dansçının rolünü değiştiren Nureyev, o dönemde erkeklerin fiziksel ve teknik standardını kadınlardan beklenen seviyeye getirdi.

Fotoğraf: Nadav Kander

Adam Pearson, 2024

Nadav Kander

Eski bir televizyon araştırmacısı olan Adam Pearson, 2013 yapımı “Under the Skin” filminde oyuncu olarak büyük çıkışını yaptı. Sahip olduğu yüz rahatsızlığı, canlandırdığı insan karakteriyle Scarlett Johansson’un canlandırdığı uzaylı arasında bir bağ oluşturarak senaryonun kilit noktası oldu. Son filmi “A Different Man”de Sebastian Stan’le rol alan Pearson, imaj ve önyargıyı çevreleyen fikirleri sorgulatmaya devam etti. Nadav Kander’in bu portresinde de Pearson eski zamanlarda çekilmiş bir portreyi andırıyor.

Fotoğraf: 1981 Center for Creative Photography, Arizona Board of Regents

Nude (Charis, Santa Monica), 1936
Edward Weston

Sanat eleştirmeni Hilton Kramer, modernist fotoğrafçılığın öncüsü Edward Weston için bedenin “hem şehvetli hem de soyut formlarının ifşası” olduğunu yazmıştı. Burada asistanı (sonradan da eşi) Charis Wilson’un adeta bir heykel gibi görünüyor. Wilson parlak ışıktan gözünü kaçırmak için başını eğdiğinde Edward ona öyle kalmasını söylemiş.

Fotoğraf: Ren Hang (‘Wild’), Posterbook ed by OstLicht Wien, die Nacht Publishing 2015

Untitled, 2012
Ren Hang

Ren Hang bir keresinde “Çin dışarıda çıplaklığa izin vermiyor. Bu yüzden dışarıda fotoğraf çekerken dikkatliyim. Polis görürsem kaçarım. Ama saklanmam” demişti. Fotoğrafçılığı kendi kendine öğrenen Hang, çarpıcı ve sürreal fotoğrafları nedeniyle Beijing’de sık sık başını belaya sokuyordu. Kullandığı modellerin neredeyse tamamı model arkadaşlarıydı, çoğu da queer Çinli gençlerdi.

Fotoğraf: Alison Lapper

Untitled, 1999
Alison Lapper

Alison Lapper daha çok Marc Quinn’in 2005’ten 2007’ye kadar Londra’nın Trafalgar Meydanı’ndaki dördüncü kaidenin üstünde duran 3,6 metrelik mermer heykelin konusu olarak biliniyor. Lapper kısa bacaklara sahip ve kolları yok. Kendi vücuduyla antik Yunan heykeli Milo Venüsü arasında fiziksel benzerlikler olduğunu fark eden Lapper, kendini heykellerde, fotoğraflarda, çizimlerde ve dijital görsellerde kullandı. Zor bir çocukluk geçiren sanatçı, aile içi şiddete uğramıştı.

Oscar Pistorius, Time kapağında, 2013
Pieter Hugo

2014 yılında kız arkadaşı Reeva Steenkamp’ı öldürdüğü için hapse atılan paralimpik sporcusu Oscar Pistorius’un düşüşünden daha sert düşüşlere nadir rastlanır. Pieter Hugo’nun New York Times için çektiği Time kapak fotoğrafı, Pistorius’un tanıdığımız haliyle son fotoğraflarından biri olacaktı.

Sunscreen, 2014
Haley Morris-Cafiero

Fotoğraf: Arno Rafael Minkkinen, courtesy of Persons Projects and The Helsinki School

Väisälänsaari, Finlandiya, 1998
Arno Rafael Minkkinen

Fin-Amerikalı fotoğrafçı Arno Rafael Minkkinen, 50 yılı aşkın süredir doğada çıplak otoportreler çekiyor. Finlandiya’daki huş ağaçlarının arasında sıkışmış haldeki bir vicudu tasvir eden bu fotoğrafı, vücudu doğal dünyayla birleştirme konusunda yıllardır süren projesinin örneklerinden.

Fotoğraf: Heidi’s Bridge/Condé Nast

The most flexible man in the world (Dünyanın en esnek adamı), 2018
Heidi’s Bridge

Cirque du Soleil’in Luzia şovunda yer alan Rus asıllı Aleksey Goloborodko, dünyanın en en esnek adamı olarak tanınıyor. Burada GQ dergisinde yayınlanan fotoğrafıyla görüntülenen Globorodko, vücudunu esnetmeye dört yaşındayken başlamış. Sekiz yaşından itibaren de Cirque du Soleil’e katılmayı hayal etmiş.

Serena Williams, Pirelli takviminde, 2016
Annie Leibovitz

Pirelli takvimi yıllardır süper modellerin sanatsal, riskli fotoğraflarını çekmesiyle biliniyor. Ancak 2016 yılında şirket geleneği bozarak Annie Leibovitz’i kadınların profesyonel başarılarını kutlayacak bir dizi portre çekmesi için işe aldı. Leibovitz’e göre tenis yıldızı Serena Williams kaslı yapısıyla bu fotoğrafta “çıplak değil, bir vücut çalışmasını ortaya sermiş” durumda.

Sydney 1 (Opera House), 2010
Spencer Tunick

1992’de New York sokaklarındaki çıplak insanları çekmeye başlayan Tunich daha sonra dünyanın dört bir yanında toplu çıplak fotoğraflar çekmeye başlayarak ismini büyüttü. Burada da Sydney Opera House’un basamaklarında toplanmış 5200 çıplak insan görülüyor. O zaman bir katılımcı “Bu cinsel bir şey uyandırmıyor, sanki kabilesel bir şey” demişti.

The Pregnant Man (Hamile Erkek), 2008
Kristian Dowling

Karşınızda Thomas Beatie ve o zamanki eşi Nancy. Kristian Dowling, pozitif transseksüel temsilinin az olduğu bir dönemde Thomas ile iki hafta geçirmişti. Dowling’i şaşırtan bir şekilde “hamile adam” ve Nancy, “çocuk isteyen ve birbirine delicesine aşık sıradan bir çiftti.”

Fotoğraf: Rotimi Fani-Kayode, courtesy of Autograph, London

Untitled, 1985
Rotimi Fani-Kayode

Humanae: Work in Progress, ongoing
Angélica Dass

Ten rengi genelde “siyah” ve “beyaz” olarak ikiye ayrılır ama aslında bundan çok daha fazla renk spektrumu var. Angélica Daas’ın Humanae serisi tam olarak bu gerçekliğe değiniyor. Şimdiye kadar dünyanın dört bir yanında 4000 fotoğraf çekilmiş durumda ve bu sayım sürüyor. Çekilen fotoğraflardaki ten renkleri Pantone renklerindeki eşdeğerleriyle eşleştiriliyor.

Self-Portrait (Back with Arms Above), 1984
John Coplans

İkinci Dünya Savaşı gazisi İngiliz sanatçı John Coplans hayatının büyük kısmını ABD’de, tasarım üstüne ders verdiği Kaliforniya Üniversitesi’nde geçti. Coplans daha sonra Artforum dergisinin kurucu editörlerinden oldu. 1980’lerde kendi fotoğrafçılar hakkındaki kitaplarını ve kendi fotoğraf deneyimlerini paylaşmaya başladı.

Phan Thi Kim Phuc, oğluyla birlikte, 1995
Joe McNally

Phan Thi Kim Phuc, Güney Vietnam’da napalm bombaları saldırısından çıplak halde kaçan ve bu sırada Pulitzer ödüllü “Savaşın Terörü” fotoğrafında yer alan çocuklardan biriydi. O fotoğraf çekildiğinde Phan dokuz yaşındaydı. Daha sonra “napalm kızı” olarak bilinen Phan, şu anda Kanada vatandaşı, UNESCO iyi niyet elçisi ve barış aktivisti. Fotoğrafçı Joe McNally, 23 yıl sonra onu fotoğraflama fırsatı yakaladı.

Diana Nyad, 2011
Catherine Opie

Diana Nyad, 1978’de 28 yaşındayken kimsenin daha önce yapmadığı bir şey yapmaya çalıştı: Küba’dan Florida’ya yüzmek! Başarısız olsa da 30 yıl sonra yeniden denemeye karar verdi. Nihayet 64 yaşında başarılı da olsun. Bu fotoğraf da üçüncü denemesinden sonra çekilmiş.