Nisanur YILDIRIM-Dilan KUTLU / Nefes
Kırıkkale-Çorum hızlı tren hattı inşaatını “adrese teslim” ihaleyle aldığı iddia edilen Çelikler Holding’e yapılan bir başka kıyak yüzünden onbinlerce insan zehir soluyor. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, özelleştirme sonrası 6 yıl önce Çelikler Holding’e devredilen Afşin-Elbistan A Termik Santrali için önce “zehirli gazlara ve kirliliğe sebep oluyor” tespiti yaptı. Baca gazı arıtma sistemi olmaksızın faaliyet gösteren ve filtresiz elektrik üreten santralin bacalardan savrulan kül, kış aylarında karın renginin bile siyaha dönmesine yol açıyordu. Haziran 2022’ye kadar bacalarına filtre takması gereken Afşin-Elbistan A Termik Santrali için, iki yeni ünite projesi gündeme geldi. Fakat, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 27 Aralık 2024’te “çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) olumlu” kararı verdi.
SAYIŞTAY UYARDI
Çelikler Holding, 37 milyar lirayı aşan maliyeti yıllardır geciktirdi. Sayıştay’ın ise Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) ile ilgili raporunda, Afşin-Elbistan A Termik Santrali ile ilgili uyarı yaptığı ortaya çıktı. Mali denetçiler, santrale yapılacak ek ünitelerin yıllardır söz verilmesine rağmen yapılmadığını tespit edip, “yapılması yönünde” rapor hazırladı. Sayıştay, Çelikler’in sözleşme maddelerini yerine getirmediğini de belirledi, 2 yeni ek ünitenin “bir an önce yapılması” konusunda şirketi uyardı. Ancak bakanlık 5 ve 6’ncı üniteler için “ÇED olumlu” kararı verdi. Çevre dernekleri, Afşin- Elbistan’ın içme suyunu etkileyeceği için buna tepki gösteriyor. ÇED raporunda santrale filtreleme sistemi kurulacağı öngörülürken, santrale en yakın yerleşim yerinin 200 metre uzaklıktaki Çoğulhan Mahallesi olması endişeleri doğruluyor.
ÖLÜMLERE NEDEN OLUYOR
Afşin ve Elbistan ilçeleri, son yıllarda artan kanser vakaları ile dikkat çekiyor. Çevre örgütleri, her evde bir kanserli olduğunu söylüyor. Halihazırda Afşin A termik santralının 4, Afşin B kömürlü termik santralının da 4 ünitesi var. Bu iki santralin, kuruluşlarından 2020’ye kadar, 17 bin 500 kişinin erken ölümüne neden olduğu iddia ediliyor.
Uzman görüşü alınmadı
Eskiden tarım ürünleriyle bilinirken artık akciğer kanserinin yaygınlığıyla tanınan Afşin ve Elbistan’ı yeni bir tehlike bekliyor. Afşin-Elbistan A Termik Santrali’nde iki yeni ek ünite için 37 milyar TL’lik yatırımın tamamı tarım arazilerine yapılacak. Projede “Tarım arazilerine zarar vermeden çalışmalar yürütüleceği” belirtilse de, santralin etrafında yetiştirilen şeker pancarı üretimi yıllar içerisinde düştü.
