SONGÜL DALGIÇ BİLGİLİ / NEFES
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 2018’den beri “en az üç çocuk” çağrısı yapıyor. 2025’in ‘Aile Yılı’ ilan edilmesine rağmen, destekler yetersiz kalıyor. 22 bin 104 liralık asgari ücretle çalışan milyonlarca genç için evlenip aile kurmak neredeyse hayal oldu.
İstanbul Planlama Ajansı’nın araştırmasına göre, 2024’te düğün için salon kiralama fiyatı bir önceki yıla oranla yüzde 106.8 artarak ortalama 70 bin TL oldu. Beyaz eşya masrafları yüzde 67 artışla 105 bin lira olarak hesaplandı. Mobilya masrafları ise yüzde 69.9 yükselerek 148 bin lira oldu. Evlenirken İstanbul’da kiralık ev tutma maliyeti de yüzde 52.1 artış göstererek 96 bin lirayı buldu. Öte yandan son 5 yılda; 1 bebeğin doğum maliyeti yüzde 670, 1 çocuğun aylık ortalama kreş fiyatı yüzde 900, 100 adetlik paket bebek bezi fiyatları yüzde 495, toz bebek mama fiyatı yüzde 400 arttı.
Ekonomik şartlar, çocuk sahibi olmaktan kaçınma, yüksek boşanma oranları
gibi faktörler insanları yalnız yaşamaya itiyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, tek kişilik hane halklarının sayısı son 10 yılda yüzde 71 arttı. 2015 yılında 3.1 milyon olan tek kişilik hane halkı sayısı, 2024 yılında 5.3 milyona ulaştı. Özellikle büyük şehirlerde bu eğilim ekonomik ve sosyal faktörler nedeniyle daha belirgin hâle geldi.
İstanbul 943 bin kişi ile tek başına yaşayanların açık ara en yüksek olduğu il olurken, Ankara’da 384 bin, İzmir’de 363 bin, Antalya’da 198 bin, Bursa’da 184 bin kişi yalnız hayat sürdürüyor.
1.2 milyon evli ayrı yaşıyor
Tek kişilik hane halklarının demografik dağılımına bakıldığında en büyük grubu 1 milyon 548 bin 414 kişi ile eşi vefat edenler oluşturuyor. Hiç evlenmeyenlerin sayısı 1 milyon 541 bin 304 kişi olurken, 1.2 milyon kişi de evli olup ayrı yaşamayı tercih ediyor. 900 bin kişi ise boşanmış durumda.
İnşaat ve gıdada değişim rüzgarı
Yalnızlık, ekonomide de yeni trendler yaratıyor. Değişimin en çok hissedildiği sektörler emlak ve gıda oldu. Yalnız yaşayanlar, daha düşük maliyetli olduğu için 1+1 veya 2+1 gibi küçük konutlara yöneldi. 2023’te Ankara’da yapılan araştırmaya göre özellikle 1+1 konutlarda tek kişi yaşayanların oranı yüzde 69.2 oldu. Tek başına yaşayanlar dondurulmuş gıda pazarını da büyütüyor. 2024 yılı itibarıyla dondurulmuş gıda pazarının büyüklüğü yıllık yüzde 100 artışla 25 milyar TL’ye ulaştı. Yalnız yaşayan sayısındaki artışla beraber yemek siparişlerinde daha ufak menü satışları da artış gösterdi.
