Sovyetlerin batışının sembolü
Tarih: 26 Nisan 1986.
Saat: 01.23
Sovyetler Birliği’nin Belarus sınırına yakın kuzey Ukrayna’daki Çernobil Nükleer Santrali’nin dördüncü reaktörü patladı. Arkasından ikinci patlama oldu ve yangın başladı…
Radyoaktif serpintiden yıllar içinde binlerce insan yaşamını kaybetti. Temizlik 2065 yılına kadar sürecek…
Bugünden bakılırsa 700 milyar dolar maliyet ile insanlığın ortaya çıkardığı en büyük zarar...
Güvenlik testinden vardiya değişimine kadar yığınla aksaklık bu sonucu doğurdu. Mesela, yangını söndürmeye gelen itfaiye ekibine nükleer kaza olduğu söylenmemişti! İlk ölenler arasında Teğmen Volodymyr Pravyk gibi itfaiyeciler vardı.
Keza:
Pripyat şehri hemen boşaltılmadı ve kasaba sakinleri gece boyunca ne olduğu konusunda uyarılmadı. Birkaç saat içinde düzinelerce insan hastalandı. Daha sonra şiddetli baş ağrıları ve ağızlarında metalik tatlar olduğunu, bilinç bulanıklığı yaşadıklarını bildirdiler. Vs.
Felaket, 13 ülkeyi kirletti ve bunlardan biri de Türkiye idi. 2065 yılına kadar kaza nedeniyle 16 bin tiroit kanseri vakası ve 25 bin diğer kanser vakası öngörülüyor. Ki o dönem radyasyon etkilerinden kurtulmak için 150 bin kadın kürtaj oldu!
Çernobil, Sovyetler Birliği çöküşünün sembol olaylarından oldu.
Bu felaketi hatırlamamın sebebi var…
ABD’nin batışının sembolü
Kaliforniya/Los Angeles yangınlar ile bilinir. Sadece son çeyrek yüzyılda; Topanga (2005), Sayre (2008), Kaliforniya (2007 ve 2009), La Tuna (2017), Palisades (2021) gibi büyük yangınlar yaşandı…
En son bu sene tarihin en büyük yangınına şahit oldu:
7 Ocak’ta Eaton yangını…
7 Ocak’ta Hurst yangını…
9 Ocak’ta Kenneth yangını
13 Ocak’ta Palisades yangını…
23 yerde çıkan ve 12 bin 401’den fazla binanın yandığı, 25 kişinin öldüğü, 200 bin kişinin tahliye edildiği Güney Kaliforniya/Los Angeles yangınları günlerdir sürüyor. Niye söndürülemiyor?
Çoğu kişi buna coğrafi, meteorolojik koşulları ileri sürerek yanıtlıyor. Dokuz aydır süren kuraklığın, saatte 130 km hıza ulaşan rüzgarın etkisi de var kuşkusuz…
Şöyle örnek vereyim:
Yangın saat 10.30’da başladı ve saat 14.00’e gelene kadar 700 dönüm alan yandı. 24 saat sonra yanan yer 11 bin 802 dönüme ve bir gün sonra 20 bin 438 dönüme ulaştı! Bugün 45 bin dönüme ulaşacağı tahmin ediliyor…
Felaket tablosunu her gün medyadan takip ediyorsunuz. Özellikle de Anthony Hopkins, Mel Gibson, Ed Haris, Paris Hilton gibi otuza yakın ünlünün villasının yandığını biliyorsunuz.
Üç olimpiyattan beş altın, üç gümüş, iki bronz alan yüzücü Gary W. Hall Jr. yangında eviyle birlikte madalyalarını da kaybetti. Vs.
Film çekimleri iptal edildi, Oscar töreninin yapılmayacağı açıklandı. Neyse, işin aktüel bölümüne girmeyeceğim. Sorumu hatırlatmak isterim:
ABD’nin en zengin bölgesi günlerdir yangınlar ile nasıl başa çıkamıyor? Öyle ki:
Bölge tarihi yangınlar ile dolu.
Her yıl yangın çıkmaması sürpriz oluyor.
O halde, ABD’nin en zengin eyaletinde bu derece beceriksizlik niye?
Felaketin gözden kaçan ayrıntısı
Kaliforniya bağımsız devlet olsaydı dünyanın beşinci en büyük ekonomisine sahip olurdu.
Kişi başına düşen gelir 106 bin dolar!
Piyasa değeri açısından dünyanın en büyük 10 şirketinden dördüne ev sahipliği yapıyor. Dünyanın en zengin 10 insanından dördü de bu eyalette yaşıyor…
Günlerdir söndürülemeyen yangının sebebini nerede aramak gerek?
Aslında Sovyetlerin çöküşünün sembolü Çernobil’de ne yaşandı ise Los Angeles’ta bugün o yaşanıyor:
Los Angeles’ta da felaket “geliyorum” dedi, uyarılar yapıldı, risk durumu bildirildi.
Yangından önce konuşan Los Angeles İtfaiye Şefi Kristin Crowley’nin sözlerine kulak verin
-İtfaiyeciye yatırım yapacak bütçe verilmiyor…
-Acil durum hazırlıklarına para ayrılmıyor…
-Binaların çalılardan temizlenmesi gibi çevresel kontrollere bütçe kısıtlaması yapılıyor…
-Kiralar çok arttığı için insanların yapıp yaşadığı derme çatma evler yangın tehlikesi doğuruyor...
Neler var neler. Örneğin:
Yangın döneminde 117 milyon galonluk su rezervuarı olan Santa Ynez barajı tamir için boşaltılmış, yapılmamıştı.
Her yıl yangınların çıktığı bölgede sadece 65 itfaiye aracı vardı. Vd.
Yangının maliyeti olarak bugün 300 milyar dolardan bahsediliyor. Bu paranın yüzde kaçı yangın önlenmesine harcansaydı, ne olurdu?
Konu dönüp dolaşıp planlamayı küçümseyen, sosyal devleti yok edip, her şeyi azgın piyasaya bırakan neoliberalizme dayanıyor!
Los Angeles yangını Çernobil’e benziyor; yıkılmaz denen siyasal yapılar gün gelip tuz-buz oluyor.
Los Angeles yangını bu açıdan ABD’nin Çernobil’i olarak görünüyor! 2025 yılını unutmayınız, tıpkı 1986 yılı gibi…
Merkezi ekonomi de azgın piyasa da sorun çözmüyor.
